31
zagen zij in, dat hunne vechtwijze en vuurwapenen tegen de onze niet
opgewassen waren en zoo goed mogelijk poogden zij het evenwicht
te herstellen, door zich in voortreffelijk beschermde versterkingen
(bentengs, mesigits, versterkte kampongs) op te sluiten, in den aanleg
en bevestiging waarvan zij meesters bleken te zijn.
De Inlandsche vijand voert den krijg alzoo slechts passief. Zoo-
laüg mogelijk houdt hij zich achter zijne muren of wallen schuil,
want hij weet, dat zijne vuurwapenen voorzeker op groote afstanden
tegen de onze het onderspit moeten delven en hij dan slechts ver
liezen kan lijden zonder zelf nadeel toe te brengen. Zijne versterkingen
liggen dan ook door den weelderigen plantengroei gewoonlijk aan
het oog onttrokken. Meestentijds bevinden onze troepen zich .plot
seling dicht in hare nabijheid en ontvangen zij nu uit onzichtbare
geweren en dikwijls geheel ingegraven kanonnen een overstelpend
vuur, dat zij veelal slechts op goed geluk vermogen te beantwoorden.
Onder zulke omstandigheden is het van het grootste gewicht, dat
vuurleiders en schutters weder spoedig in het bezit geraken van de
mogelijk verloren tegenwoordigheid van geest en dat met de grootste
kalmte een wèl gericht vuur worde gebracht op de kleine doelen,
die zich aan het oog voordoen. Eerst dan kan de betere Europeesche
bewapening haar overwicht op die van den Inlandschen vijand bewijzen
en den aanstaanden stormaanval voorbereiden.
En al is de vijandelijke versterking reeds op grooten afstand zicht
baar, ons infanterievuur heeft daaraan nietsde verdedigers vertoonen
zich niet, zij hebben namelijk geen middel om onzen voortgang
te stuitenniet veel boven den afstand van 200 Meter be
ginnen zij geregeld te yuren en ook daarbij blijven zij zoo ge
dekt mogelijk.
Zoo is de algemeene toestand van onze Indische oorlogen over het
geheel beschouwd. Nu weet ik zeer goed, dat wij in den Atjeh-krijg
ook op grooteren afstand meermalen verliezen hebben geleden, doch
talrijk waren zij niet; zij brachten geen spoor te weeg van de op
gewondenheid of liever zenuwachtigheid, die het Europeesche gevecht
op de middelbare en kleine afstanden kenmerkt. Ook gaf de vijand
zich daarbij niet zoo bloot, dat wij eenig resultaat van de beant
woording van zijn vuur konden verwachtendeze zou voor ons slechts
