470
zekeren omvang heeft, gaat men met zekerheid op het aangegeven
doel af en de kans bestaat om het ook te bereiken.
Wanneer daarentegen het verstand het karakter domineert, ver
andert men onophoudelijk van inzicht, van plan en van richting, om
dat een scherpzinnige geest elk oogenblik de vraagstukken uit een
ander oogpunt beschouwt en, tenzij een vaste wil paal en perk stelt
aan die wisselingen, blijft men dobberen tusschen die verschillende
inzichten, komt men tot geen besluit, geraakt men al verder en ver
der van het doel verwijderd om ten slotte het juiste spoor geheel
bijster te worden.
Die noodzakelijkheid van een het verstand beheerschend karakter
wordt voorzeker wel het meest gevoeld door hem, wiens taak het
medebrengt te bevelen. Dan toch doet zich herhaaldelijk de drang
tot beslissen voor, en dit nu vreest hij het meest, die niet voldoeu-
de karakter bezit. Een noodlottige neiging brengt hem er toe om
het nemen van een spoedvereischend besluit uit te stellen tot het
eindelijk te laat is en de rampspoedigste gevolgen na zich sleept.
De nooddwang tot beslissen is daarom het moeilijkste, het meest be
zwarende gedeelte der bevelvoering, omdat daarmede de verantwoordelijk
heid met haren geheelen nasleep in hare volle zwaarte zich doet gevoelen.
Zijn het derhalve zeer hooge eischen, die aan den gezagvoerende
zijn gesteld, het verschijnsel dat eene verzameling van individuen,
verre van vrienden en magen, verre van hun have en goed en veel
al ook met terzijdestelling van persoonlijke belangen, op een enkel
bevel van een dier gezagvoerenden zich gewillig en goedsmoeds stort
in de grootste gevaren, waar velen hunner zeker weten den dood
te zullen vinden; dat verschijnsel wijst op het bestaan van die ge
heime roerselen in het menschelijk bewustzijn, welke op het oor
logsbedrijf den stempel drukken van het verhevene en waardoor de
meening ook volkomen wordt gerechtvaardigd, dat noorlogvoeren is
een quaestie van karakter
In elk leger is derhalve het karakter der individuen, van de aan
voerders in het bijzonder, een onderwerp van zeer hooge beteekenis.
Hoe is het met de vorming van het karakter in ons leger en meer
in het bijzonder bij onze infanterie gesteld
