474
opvoeding brengt mede om alles zooveel mogelijk te bevelen of
voor te schrijven en zoo min mogelijk iets over te laten aan het
initiatief van den lageren aanvoerder, wijl men den geregelden gang
van den tredmolen anders niet voldoende verzekerd acht. Alles op
het papier, alles zwart op wit zooals het heet, staatjes bevattende
dit détail, staatjes aangevende die regeling en wat al niet. Terwijl
tot heden alleen de artillerie beschrijvingslij sten er op na hield, ter
aanteekening o. m. van den toestand van het geschut, worden die
als een wufte uiting van het door stiptheid en juistheid ontwikkelde
vernuft thans ook door enkelen bij het hoofdwapen toegepast, om
daaruit dadelijk te kunnen zien, dat Kromodongso nog niet geleerd
heeft het linkeroog te sluiten en Wirokromo het rechteroog dicht
knijpt bij het afgaan van zijn schot. O! Stokvischgeest, O! Stok-
vischgeest
De routine, de sleur of wat het ook zijn mag, streeft naar unifor
miteit en gelijkheid zelfs in het heterogene; zij beheerscht de geesten
in die mate, dat men in onze dagen nog altijd meer gewicht ziet
hechten aan de richtingen, het gelijk dragen der wapenen en de ge
lijkheid van den pas, dan aan het doelmatig aanwenden van het ter
rein en het vaardig gebruik van het geweer.
En onder een dergelijk stelsel van opvoeding moet het karakter
zich vormenIs het niet een bewijs voor de goede kiem, die in de
meesten aanwezig is, nu men in ons leger nog wijzen mag op zoovele
mannen van karakter? Is het niet zonde en jammer dat men die
zaden niet beter tot ontwikkeling brengt?
Hoe zouden daardoor de toestanden in het algemeen niet aanmer
kelijk verbeteren!
Algemeen noemt men onze eeuw die der uitvindingen, en de staat
huishoudkunde leert ons, dat de negentiende eeuw zich daarom zoo
gunstig van alle andere onderscheidt, omdat in haar tijd de belem
meringen zijn opgeheven, die het particulier initiatief en de indivi-
dueele zelfstandigheid aan banden legden. Zij leert ons dat door
maatregelen, die alle een milden, een meer beschavenden, maar vooral
een naar vrijheid hellenden geest ademen, het mogelijk is kunnen
