526
kruit, dat, zooals gezegd is, iu hoofdzaak uit brisante springstoffen
bestaat. Te meer is zulks noodzakelijk tot recht begrip van hetgeen
thaus volgt, omdat die beginselen (ofschoon voor iedereen te vinden
in de werken van Abel, Franzl, Yon Foerster, Guttmann en anderen)
ons artilleristen ten deele vreemd zijn. Wat toch was tot dusverre
het streven?
Tot dusverre beoogden wij bij de volledige verbranding van ons
buskruit eene groote hoeveelheid arbeidsvermogen in den vorin van
warmte aan de gasvormige verbrandingsproducten mede te deelen,
omdat de warmte, die in arbeidsvermogen van beweging van het
projectiel overgaat, rechtstreeks aan de gassen wordt onttrokken en het
gas nagenoeg geen warmte van de vaste verbrandingsproducten opneemt.
Wij beoogden verder de geleidelijke omzetting van het scheikundig
arbeidsvermogen der dissocieerbare gassen in warmte; in geen geval
mocht daarom al het arbeidsvermogen, dat de gasvormige verbran
dingsproducten ontvingen, van meet af aan in den vorm van warmte
daarin voorhanden zijn; en, mocht door geleiding een klein gedeelte
der warmte verloren gaan, een groot deel dier warmte behoorde aan
het projectiel gedurende zijn weg in de ziel arbeidsvermogen van
beweging mede te deelen. De daling der temperatuur, die hiervan
het gevolg moest zijn, werd gestadig gecompenseerd door de hereeni-
ging der gedissocieerde moleculen, waarbij nieuwe warmte vrijkwam,
die de temperatuur constant deed blijven. En met het constant
houden der temperatuur nam ook de druk minder sterk af, kon dus
de volle ziellengte worden „ausgenützt."
Vergelijkt men nu onderling de uitkomsten, verkregen in het jaar
1879 met het zwartein het jaar 1889 met het bruine kruit en in
laatstgenoemd jaar met het rookvrije kruit, dan komt men tot de
belangwekkende uitkomst dat 1 KG. zwart kruit niet meer nuttigen
arbeid verrichtte dan ten hoogste 58,8 dynamoden (vijf en dertig
Fransche, Oostenrijkscbe, Italiaansche, Duitsche, Zwitsersche en Krupp-
kanonnen zijn in deze vergelijking begrepen); dat 10 jaren later
Krupp met den 15 cM. slechts 71,4 dynamoden bereikte, ondanks het
het hooge ladingsquotiënt buskiuit M/86g]otte
51,5 KG. projectielgewicht
Augustus 1889, met het rookvrije kruit door denzelfdeu fabrikant een
