579
en bij langduriger oefening wellicht tot het een dei de deel.
Mocht het nemen van een groote proef gewaagd toeschijnen, men
beproeve de vereenvoudiging langs anderen weg, en dan verwijs ik
naar de verkorte werkwijze (die bij Rapport nl.) tusschen Regeering
en Departementen van Algemeen Bestuur, eene werkwijze door een
vroeger landvoogd in het leven geroepen, doch die tot dusverre, al
thans in den boezem van het leger, slechts schaars heeft kunnen
leiden tot erkenning van de waarheid dat „goed voorgaan, ook goed
volgen doet."
Onze briefwisseling tot dien trap van eenvoud teruggebracht, zou
daardoor inderdaad gaan beantwoorden aan de eischen, die in oor
logstijd aan de militaire correspondentie moeten worden gesteld. Ge
heel in overeenstemming hiermede is het begrip, dat aan het woord
Hoofdkwartierverbonden is. Want heden hier en morgen eenige
uren verder huizende, op het oogenblik in tenten en een half etmaal
later in kamponghutten onder dak gebracht, slechts van het hoogst
noodige voorzien voor het voeren van briefwisseling en meestal de
nachtelijke uren daatvoor moetende benutten met een bollantaarn of
oliepitje als eenig verlichtingsmiddel, behoeft het wel geen nader
betoog dat het den bevelhebber en diens staf aan tijd ontbreekt, om
van ellenlange epistels kennis te nemen, en bovendien ook aan de
gelegenheid, om in gelijken geest te antwoorden.
Mocht met behoud van de benaming floofdkwartier" ook de betee-
kenis, die dat woord in dezen zin heeft, van hoogerhand erkend en ten
volle duidelijk en tastbaar gemaakt worden voor alle lagergeplaatsten
op de hiërarchieke ladder, dan zou daardoor n. m. i. een onschatbaar
voorrecht aan het leger zijn geschonken.
Of nu dit pleidooi moet dienen voor de nog geheel in de lucht
hangende mogelijkheid, dat van een werkelijk hoofdkwartier sprake
zal moeten zijn P
Zeer zeker, doch niet enkel en ook niet in de eerste plaats daarvoor.
Is eenmaal de oorlogstoestand ingetreden, dan ligt het voor de hand
dat het „Voorschrift voor de correspondentie" slechts opgevolgd zal
worden, voor zooverre de omstandigheden het zullen mogelijk maken,
maar het pleit ongetwijfeld voor het min of meer gebrekkige van
