- IBS -
willen vragen, of daartegen soms bezwaren bestonden, welke meu
de regeering bijv. had kunnen wegnemen, op welke wijze dan ook.
Zoolang hieromtrent geen zekerheid bestaat, is het naar onze be
scheiden meening gewaagd, om in de ontkennende antwoorden op
bovenstaande vragen een vingerwijzing voor den staat te zien, om ten
deze ook niet over te gaan tot het onder zijn auspiciën nemen van
uiterst kostbare proeven.
Het spreekt van zelf, dat wij geen kunstmatige bescherming ten
nadeele van het algemeen bedoelen, maar wij zien niet in, waarom de
staat niet zou trachten om, zooveel eenigszins mogelijk is, de binnen
zijn landpalen gedreven wordende industrieën te steuuen of andere
in 't leven te roepen,
Is 't zoo verkeerd van den staat, om, al is 't tegen iets hoogeren
prijs, binnenslands aan te schaffen wat daar te krijgen is? Uit een
zuiver staathuishoudkundig oogpunt beschouwd wellicht, maar de staat
dient de quaestie ook van een staatkundig standpunt te beschouwen,
en dan is 't vaak niet alleen geoorloofd, maar zelfs plichtmaiig, dat
de staat op deze wijze bestaande industrieën steunt of nieuwe doet
ontstaan.
Yan uiterst kostbare proeven kan hier dus en mag dan ook nimmer
sprake zijn.
Hu gebleken is, dat in Indië met de thans nog weinig ontwikkelde
hulpmiddelen militair schoeisel vervaardigd kan worden, zou't nu niet
een daad van wijs beleid zijn, te trachten die industrie te ontwikkelen,
vooral om het groote belang dat hiermede gemoeid is.
Zeer zeker kunnen de thans gemaakte schoenen niet in alle opzichten
een vergelijk doorstaan met die, welke in Europa gemaakt worden.
Ten einde in deze echter een bill jk oordeel te vellen, neme men in
aanmerking, dat in Europa reeds de leerschool is doorloopen, welke
hier nog doorgemaakt moet worden.
Ginds heeft men flink ingerichte fabrieken met de noodige machines
en een geoefend personeel; hier ontbreekt dit, althans op't oogenblik.
Een fabriek is echter op te richten, machines zijn voor geld te
krijgen en onder deskundige leiding is geoefend personeel te vormen.
Het is dus hier een zuivere geldquaestie, waarin het gouvernement
slechts voor eeu betrekkelijk klein deel het z jne heeft bij te dragen.