136
Een ander bezwaar is echter dat in Indië op 't oogenblik niet zulk
stevig zoollede te krijgen is, als wel gewenscht is voor de vervaardi
ging van militair schoeisel. Doch dit bezwaar is evenmin onoverkome
lijk. Gaandeweg zal de reeds hier en daar gedreven wordende leer
looiers-industrie zich ontwikkelen en 't lijdt o. i. geen twijfel, of indien
langzamerhand en op oordeelkundige wijze steeds hooger eischen aan
het product gesteld worden, zal in Indië mettertijd leder van minstens
even goede kwaliteit, als het Europeesche geleverd kunnen worden.
En waarom zouden de huiden, die nu voor een deel uitgevoerd
worden naar de buitenlandsche looierijen, niet evengoed hier verwerkt
kunnen worden Het looiersbedrijf eischt wel is waar een zorgzame
behandeling van de grondstof zoomede een betrekkelijk groot kapitaal,
maar overigens betrekkelijk weinig vakkennis, zoodat ook hier weder
zich alle bezwaren voor een goed deel oplossen in een dubbeltjes-quaestie.
Wellicht zal men ons doen opmerken, dat dit juist de hoofdquaestie
is, en ons tegenvoeren, dat de prijs, waarvoor de schoenen thans
geleverd zijn, te hoog is om te verwachten, dat een in Indië te verkrij
gen product ooit goedkooper zal zijn, dan hetgeen uit Nederland komt.
Wij erkennen, dat de aangemaakte proefschoenen betrekkelijk duur
zijn, want voor de lederen schoenen wordt f 6 per paar voor de
eerste 700 en f 5.50 per paar voor de volgende 700 betaald, terwijl
de zeildoeksche berekend zijn tegen f 4.05 per paar, maar ontkennen,
dat mettertijd niet veel billijker prijzen zullen te bedingen zijn.
Men mag toch niet over 't hoofd zien, dat de onderwerpelijke
schoenen nagenoeg geheel uit de hand zijn vervaardigd en dat, bij
het gebruik van machines, niet alleen veel aan arbeidsloonen be
spaard, maar ook een geringer verbruik van materialen verkregen
wordt. Deze beide factoren, gevoegd bij de omstandigheid, dat een
voortbrenging in 't groot steeds goedkooper kan plaats hebben, dan
een productie op kleiner schaal, doen 't niet twijfelachtig zijn, of'tis
mogelijk hier schoenen te fabriceeren minstens voor denzelfden prijs,
waarop de thans uit Europa gezondene komen te staan.
Mocht dus te eeniger tijd de thans genomen wordende proef leiden
tot de invoering van schoeisel voor alle Inlandsche militairen, zoo
hopen wij, dat dan tevens besloten moge worden, de daarvoor noodige
schoenen in Indië te doen aanmaken.