215
achter den opzet bevindt. Bij het vastzetten wordt de stang dus
steeds legen de voorzijde van den Mg. koker gedrukt, en dat is maar
in één stand mogelijk. In zijwaartsche richting wordt de opzet
echter nergens tegen aangedrukt, zoodat de richter bij het stellen de
stang naar willekeur links of rechts kan duwen en dat te meer,
naarmate de speling in den Mg. koker grooter is. Brengt men nu
de klemschroef tot opzetten aan de rechterzijde van den vuurmond
aan, dan wordt de zijdelingsche misstand geheel opgeheven, doch blijft
er daarentegen eene in voor- en achterwaartsche richting mogelijk.
Dit laatste nu levert zeer weinig bezwaren op, omdat de fouten, die
daardoor gemaakt kunnen worden, nagenoeg nul zijn.
Stel, men heeft op 1500 M. bij het bergkanon eene voorwaartsche
afwijking van l°/00, dan wordt de O. H. kleiner en de richtas tot
999°/00 verkort.
Noemt men de eigenlijke opzethoogte, die men in dat geval ver
krijgt, O. H,i, dan is de tangens van den daarbij behoorenden richthoek
O H
i—Yoor de berekening van O. H.i trekt men een driehoek,
waarvan de hypotenusa de lengte heeft van de opzethoogte voor 1500 M.
(dus 110 °/oo) en een der rechthoekszijden 1°'00 (de misstand) bedraagt
de andere rechthoekszijde stelt dan de gevraagde O. H.i voor. Uit dezen
driehoek vindt men dan
O. H.! Y(1103 12) 109,995
de tangens van den bijbehoorenden richthoek wordt dan:
1^'9i>9B— 0,110105, welke dus met de tangens van den richthoek
voor 1500 M. een verschil heeft van 0,000105 (of wel 0,105°/oo van
de richtas), waardoor bij het vuren eene lengte-afwijking van 11 X
0,105=1,15 M. zal ontstaan.
Het verplaatsen van de klemschroef tot opzet naar de rechter
zijde van de kulas zal wel aan geen enkel bezwaar onderhevig
zijn en kan ook bovendien zeer goed plaatselijk geschieden.
Bij de hierboven voorgestelde opzetten met beweegbaren koker
heeft men echter met 2 klemschroeven te doen, welke niet aan een en
dezelfde zijde kunnen worden geplaatst.
Om hierbij te zorgen dat de opzet niet zijdelings in den koker
kan waggelen, niettegenstaande de klemschroef aan de rechterzijde