Yervallen was veel van dat „cierlijke"geschuwd werd de stad
als een pesthol van allerlei miasmatische ziekten en zij verkeerde in
zoo weerloozen staat, dat twee schepen en 1500 man voldoende
werden geacht om geheel Java te vermeesteren.
Sic transit gloria mundi!
En juist die vervlogen heerlijkheid is het, die mij beheerscht telkens
als ik de benedenstad betreed. Het is mij dan alsof ik hier en daar
op de nog staan gebleven gedeelten der enceinte de ontzag inboezemende
mondingen ontwaar van dat oude geschut, alsof ik door de kijkgaten
van de tegen de muren gebouwde schilderhuizen het glimmend
staal zie flikkeren van een musket, of boven de gesloten onderdeur
van de naar oud-Hollandschen trant gebouwde huizen het met een
neepjesmuts gedekte hoofd zal zien verschijnen van onze zeventiende-
eeuwsche vrouwen, dan wel het in een wambuis gestoken bovenlijf
der mannen van die dagen. Een sterk verlangen heeft steeds bij mij
bestaan, om meer nauwkeurig bekend te worden met den juisten
omtrek van onze vroegere sterkte en vooral met enkele uit een
historisch oogpunt merkwaardige gedeelten, maar toch heeft het nog
geruimen tijd geduurd, voor ik uit de vroegere overblijfselen en uit
verkregen aanwijzingen mij een duidelijk beeld kon vormen van onze
eerste vestiging in het voormalig rijk van Jacatra,
Nu men sedert eenige jaren de plaats van in- en ontscheping van
den Kleinen Boom naar Tandjong Priok heeft verplaatst, is het be
zoeken van de klassieke gedeelten onzer benedenstad tegenwoordig
zeldzamer geworden dan voorheen en vooral voor hen, die den Kleinen
Boom niet hebben mogen begroeten als de plaats waar zij voor het
eerst den voet zetten op Java's grond, kan het zijn nut hebben eene
beschrijving te geven van de op de puinhoopen van het verwoeste
Jacatra gebouwde Batavia.
Het heugt mij nog zeer goed hoe ik bij eerste aankomst in Indië,
na het binnenkomen van het havenkanaal, de Welkomst-batterij
meende te mogen aanmerken als de gemoderniseerde eerste sterkte
onzer voorouders op dit gedeelte van de kust. Yoor den nakomeling,
die eerst twee en halve eeuw na die eerste vestiging het terrein
betreedt, is het dan ook bijna niet te verwachten dat hij dat punt ruim
370 -