397
regen en wind, het verbeteren van het logies, het zorgen voor den
waterafvoer en de reinheid, het graven en dichten van privaten, het
opruimen van het voorterrein, het maken en aanbrengen van hinder
nissen, het verrichten van tallooze corveeën zijn, behalve de diensten
in en ten behoeve van de keukens, alle verrichtingen, waarvoor men
op een bivouak nimmer handen te veel kan hebben en waarvoor de
koelies als aangewezen zijn; zij worden bovendien veel beter ver
richt, wanneer men de korpsen daarvoor met eigen middelen aan
sprakelijk stelt, dan wanneer zij als algemeene diensten beschouwd
worden. Wie zich het bivouak Penajoeng van de 2e Atjehsche
expeditie herinnert en zich den meerendeels treurigen toestand te
binnen brengt, die daar ten opzichte van hygiëne, orde en tucht voor
al onder de dwangarbeiders heerschte, zal dat gereedelijk toegeven.
Eene vaste indeeling van den troepentrein te velde moge econo
misch nadeelig schijnen, in werkelijkheid wint daardoor de verple
ging van den troep, winnen de orde en de goede en geregelde voor
ziening in alle behoeften dermate, dat zij overwegende voordeelen
oplevert.
Hoe nu tot die vaste indeeling van den troepentrein te velde te
geraken en hoe haar in vredestijd voor te bereiden
Eene vaste indeeling van den geheelen trein bij de korpsen is in
tijd van vrede onuitvoerbaarzij zou te veel geld kosten en men
zou daarvoor geen werkzaamheden kunnen vindenzij is bovendien
ounooóig.
Zooals uit vroegere gedeelten van dit opstel blijkt, geschiedt de
voorbereiding in Engelsch-Indië door eene indeeling bij de korpsen
van een gedeelte van den trein (de helft of minder) en de verdere
aanvulling bij mobilisatie uit de depots.
Diezelfde regeling verdient ook voor ons aanbeveling, echter in
eenigszins gewijzigden vorm, nl. indeeling van een gedeelte bij alle
korpsen van het leger in vredestijd en bij mobilisatie geen aanvul
ling uit depots maar voor de gemobiliseerde korpsen uit andere troe
pengedeelten.
Volgens tarief N°. 46c sub A wordt een zeker aantal koelies te
goed gedaan voor het grove werk in de keukens van Europeanen,
voor het reinigen van kampementen en kazernes, betrokken door