466
denken aan het onverkwikkelijk ras der Nederlandsche plaats
vervangers en grensde door de overdreven typeering aan het on
gerijmde.
Kreuzsehnabel daarentegen dwingt tot een herhaaldelijk gul lachen
een niet te ontkennen waarheid ligt ten grondslag aan de schets,
die het bekende „Hans komt door zijn domheid voort" tot motto
zou kunnen voeren.
Gechargeerd was die schets wel, doch het geschiedde op geestige
en niet al te erge wijze en overdrijving, bij mate toegepast, schaadt
veelal niet, wanneer zij ten doel heeft het een of andere euvel op meer
tastbare wijze in het licht te stellen. Bovendien, wanneer men acht
geeft op het groote aantal levende beelden uit den dagelijkschen om
gang, voor wier conterfeitsel nog vrij wat scheller tinten benoodigd
zouden zijn, dan is de overdrijving van de figuur Kreuzsehnabel slechts
betrekkelijk. En hoewel moet worden erkend, dat, door de eigenaardige
verhoudingen in den militairen stand, de Kreuzschnabels daarin het
weligst tieren en ook daar langer dan elders zich handhaven kunnen,
men zou zich toch zeer vergissen door hen uitsluitend in dien stand te
zoeken. Kreuzschnabels vindt men voorwaar in alle takken der maat
schappij en men vindt hen in soorten.
Want een Kreuzsehnabel is op zijne wijze de hier op een stroo-
wisch op het strand gedrevene, die, alleen reeds wijl hij Hollansch
noch Maleisch verstaat, maar zich daarentegen wel weet te kleeden
a la Guy, Gontran of Gascon, huis en beurs voor zich geopend vindt
en die, na in ruime mate te hebben gebruik gemaakt van het hem
met kwistige hand verleende krediet, zich op een goeden dag een
verplicht gastvrij onderkomen van landswege ziet aangewezen.
Aan Kreuzsehnabel doen ons ook de vooral in onze Indische sa
menleving niet zelden voorkomende figuren denken, die, langs de
goedkoope wegen tot opleiding in het vaderland tot eenige positie
geraakt, zich deu schijn geven de beschaving deelachtig te zijn van
dea stand, waarin zij zich op eens verplaatst zien, doch in welken
zij, zooals tal van eigenaardigheden in hun gang, houding en ma
nieren verraden, niet tehuis behooren.
En de soorten? Men zou de Kreuzschnabels kunnen onderschei
den in: leukehandige en onhandige.
