482 Hoe het vervoeren van zieken en gewonden fe velde vóór 25 jaar geschiedde, blijkt uit de volgende mededeeling van den gepension- neerden majoor P. M. la Gort Dillié in zijne bijdrage tot de ken nis der oorlogvoering in de Nederlandsch Oost-Indische gewesten, 1863 (blz. 144): „De draagkoetsen (tandoe's), ziekenkotten, welke men te velde medevoert, worden van zeildoek, grof linnen en bamboe vervaardigd en zijn de volgende: 1°. De ziekenkotten; daarvan is de ligging van zeildoek, met een van bamboe en alang-alang vervaardigd afdak. Yoorts hangen zij, door mid del van ringen, aan twee bamboezen, en worden door twee man, op iederen schouder één bamboe rustende, gedragen. Deze zijn de beste, als licht heid aan gemakkelijkheid parende. 2°. De balei-balei tandoe; deze heeft eene ligging van gespleten bam boe, bij wijze eener lage rustbank (balei-balei), waaraan stijlen zijn bevestigd tot aanbrenging van zijwanden en een afdak, dat met lang gras (alang-alang) gedekt is; meestal wordt zij van een dunne matras voorzien. Deze soort van tandoe's, wat het gemak der lijders betreft, op de ziekenkotten volgende, zijn echter zwaar en vereischen gewoonlijk vier koelies, terwijl zij bovendien in bergachtige streken en langs smalle voetpaden, b. v. door rijstvelden en in bosschen, moeielijk te vervoeren zijn. „De derde soort, of zoogenaamde Chineesche zaktandoe (djoelie), heeft eene van stevig linnen gemaakte ligging en een van bamboe vervaardigd en met alang-alang gedekt afdak; doch hoewel veel ligter dan de vorige, op allerlei soort van terrein te gebruiken zijnde en door twee koelies kunnende gedragen worden, is echter de ligging van den man te zeer gedwongen, daar ze te' veel doorzakken, en daardoor, ten minste voor ernstige zieken of zwaar gekwetsten, ondoelmatig zijn; waarom, bij voor radig zijn van ziekenkotten of balei-balei tandoe's, van deze soort voor zoodanige lijders geen gebruik moet worden gemaakt. „De vervaardiging dezer ziekenkotten en tandoe's geschiedt gewoonlijk alvorens men te velde trekt en bij expeditiën meestal aan boord der sche pen, gedurende den overtocht. Zulks zal, bij voorraad van zeildoek, lin nen, bamboe, rotting, enz. weinig bezwaar opleveren, daar onder de Eu ropeanen er genoeg zullen worden aangetroffen om de ziekenkotten te maken, en bijna ieder Inlandsch soldaat of koelie de tandoe's weet te vervaardigen, bij welke laatste echter, zooveel mogelijk, lichtheid aan ste vigheid gepaard zal dienen te worden.

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1890 | | pagina 503