482
Hoe het vervoeren van zieken en gewonden fe velde vóór 25 jaar
geschiedde, blijkt uit de volgende mededeeling van den gepension-
neerden majoor P. M. la Gort Dillié in zijne bijdrage tot de ken
nis der oorlogvoering in de Nederlandsch Oost-Indische gewesten,
1863 (blz. 144):
„De draagkoetsen (tandoe's), ziekenkotten, welke men te velde medevoert,
worden van zeildoek, grof linnen en bamboe vervaardigd en zijn de volgende:
1°. De ziekenkotten; daarvan is de ligging van zeildoek, met een van
bamboe en alang-alang vervaardigd afdak. Yoorts hangen zij, door mid
del van ringen, aan twee bamboezen, en worden door twee man, op iederen
schouder één bamboe rustende, gedragen. Deze zijn de beste, als licht
heid aan gemakkelijkheid parende.
2°. De balei-balei tandoe; deze heeft eene ligging van gespleten bam
boe, bij wijze eener lage rustbank (balei-balei), waaraan stijlen zijn
bevestigd tot aanbrenging van zijwanden en een afdak, dat met lang
gras (alang-alang) gedekt is; meestal wordt zij van een dunne matras
voorzien. Deze soort van tandoe's, wat het gemak der lijders betreft,
op de ziekenkotten volgende, zijn echter zwaar en vereischen gewoonlijk
vier koelies, terwijl zij bovendien in bergachtige streken en langs smalle
voetpaden, b. v. door rijstvelden en in bosschen, moeielijk te vervoeren
zijn.
„De derde soort, of zoogenaamde Chineesche zaktandoe (djoelie), heeft
eene van stevig linnen gemaakte ligging en een van bamboe vervaardigd
en met alang-alang gedekt afdak; doch hoewel veel ligter dan de vorige,
op allerlei soort van terrein te gebruiken zijnde en door twee koelies
kunnende gedragen worden, is echter de ligging van den man te zeer
gedwongen, daar ze te' veel doorzakken, en daardoor, ten minste voor
ernstige zieken of zwaar gekwetsten, ondoelmatig zijn; waarom, bij voor
radig zijn van ziekenkotten of balei-balei tandoe's, van deze soort voor
zoodanige lijders geen gebruik moet worden gemaakt.
„De vervaardiging dezer ziekenkotten en tandoe's geschiedt gewoonlijk
alvorens men te velde trekt en bij expeditiën meestal aan boord der sche
pen, gedurende den overtocht. Zulks zal, bij voorraad van zeildoek, lin
nen, bamboe, rotting, enz. weinig bezwaar opleveren, daar onder de Eu
ropeanen er genoeg zullen worden aangetroffen om de ziekenkotten te
maken, en bijna ieder Inlandsch soldaat of koelie de tandoe's weet te
vervaardigen, bij welke laatste echter, zooveel mogelijk, lichtheid aan ste
vigheid gepaard zal dienen te worden.