393
en naar achteren ontbreekt, zoodat de verschillende colonnes niet
van elkanders bewegingen en verrichtingen op de hoogte zijn; men
kan het onderhouden van die gemeenschap wel op papier decreteeren,
zooals dan ook in het operatieplan geschied is, maar wanneer men
den oorlog met onbeschaafde volksstammen in een land met weinig
of geen gemeenschapsmiddelen kent, weet men dat de practijk
anders is; van het onderhouden van gemeenschap, op de wijze als
bij Europeesche oorlogen gebruikelijk, is alsdan iu den regel geen sprake.
In dergelijke toestanden blijft het bereiken van een gemeenschap
pelijk doel altijd in hooge mate afhankelijk van het toeval; groote
waarschijnlijkheid van welslagen bestaat alleen wanneer de gemeen
schapsmiddelen (i. c. de telegraaf) van dien aard zijn, dat de geheele
beweging van uit een punt te leiden is (inval der Pruisen in Bohe-
raen in 1866). Alleen overmacht of eene voldoende sterke macht
laat dus het opereeren op die wijze toe en dan nog moet het aantal
colonnes niet grooter zijn dan bepaald noodzakelijk is. In het tweede
gedeelte van den oorlog heeft dan ook de generaal Wolseley
slechts in ééne sterke colonne willen opereeren. (1)
Feitelijk is van samenwerking der drie colonnes, welke de grenzen
overschreden hebben, geen sprake geweest; door het uitvallen van
de oorspronkelijke tweede colonne stond de rechtercolonne geheel
op zich zelf, ook gedurende het later gedeelte van den oorlog, terwijl
ook van gemeenschap tusschen de beide andere geen sprake geweest is.
Een belangrijk nadeel was het den oorlog in het slechte seizoen te
beginnen (October Maart) en dat terwijl er geen enkele reden was
om het aanvangen der operatiën niet een paar maanden uit te stellen
men wist dat de te verwachten menigvuldige regens het overtrekken
der rivieren zeer zou bemoeielijken en de bewegingen van de troepen
en van den trein zeer zouden belemmeren en bovendien was men
door de weersgesteldheid genoodzaakt meer tentmaterieel mee te
voeren dan anders het geval zou geweest zijn. Het eerste gedeelte
'van den oorlog heeft te kort geduurd om te kunnen zeggen, dat
een en ander invloed op den gang van zaken heeft uitgeoefend,
1) As I strongly object, zeide hij, to the present plan of operations with two
forces acting independently of each other, and without possibility of acting in concert.
