894
maar zooveel is zeker dat men in ruime mate de bezwaren onder
vonden heeft welke daaruit voortgesproten zijn, zoo bij de voorbe
reiding als bij den veldtocht zelf. In zijn rapport van 27 Januari
meldde de opperbevelhebber dat de terreinbezwaren veel grooter
waren geweest dan hij verwacht had, dat de helft van de centrum
colonne zeven dagen hard had moeten werken om den weg van Ror-
ke's drift naar Isandhlwana (15 KM.) bruikbaar te maken en dat
desniettemin de trein de colonne niet zou gevolgd kunnen zijn,
bijaldien het geregend had.
Het gebruik van hulptroepen op groote schaal heeft allerminst aan
de verwachting beantwoord en dat hoewel zij waren samengesteld
uit inboorlingen van het eigen land de billijkheid gebiedt te erkennen
dat het civiel bestuur tegen het gebruiken daarvan gewaarschuwd
heeft, maar dat het van militaire, zijde is doorgezet. Evenals bij ons
heeft men in dien oorlog ondervonden, dat, wanneer de hulptroepen
niet goed gewapend zijn, zij niet tegen den vijand bestand zijn en men
kan ze in den regel niet genoeg vertrouwen om ze goede wapens te
(reven daar er alle kans bestaat dat die op de eene of andere wijze
in 's vijands handen geraken.
Het eerste is afdoende bewezen bij de verdediging van het kamp
te Isandhlwana; met hunne onvoldoende wapening waren zij in hunne
vooruitgeschoven opstelling tegen den beter gewapenden en dapperden
vijand niet bestand en dit was de naaste oorzaak van het binnendringen
des vijands en van de aangerichte slachting.
Na den terugkeer van de centrumcolonne te Rorke's drift deserteerde
in den nacht van 23 Januari het grootste gedeelte van de beide bataljons
hulptroepen dier colonne, en den 25sten Januari de rest, nadat men
hun eerst de geweren had afgenomeneen ander bataljon weigerde
den volgenden dag de gegeven bevelen op te volgen en kon daartoe
niet gebracht worden dan nadat eenige manschappen voor den zand
hoop waren gezet met bedreiging van onmiddellijk doodgeschoten te
worden. Bij de linkercolonne deserteerden den 28en Maart op 50
man na alle hulptroepen, nadat zij in een dien dag geleverd ongelukkig
gevecht zware verliezen geleden hadden en het detachement hulp
troepen te Rorke's drift verliet den post bij de nadering des vijands.
Naar mijne opvatting blijkt uit de in dezen oorlog opgedane onder-
O i
