445
Tegenwoordig schijnen zelfs de overblijfselen van deze verdedigings
werken niet te bestaan; ik vermeld echter het vorenstaande om aan
te toonen, dat de Baliërs op Lombok, evenmin als de inboorlingen
van audere gewesten, onbekend zijn met de kunst zich te versterken,
ja, dat het zelfs vrij zeker is aan te nemen, dat wat men te Djaga-
raga vond, men ook op Lombok zal kunnen verwachten.
Zollinger zegt van Mataram, dat deze plaats, toen hij haar bezocht,
door een dikke bamboezen heg was omgeven. De vier i'ngangen
of hoofdpoorten werden gedurende den nacht gesloten met friesche
ruiters. Al de straten en stegen, zegt hij, snijden elkander recht
hoekig en de twee hoofdwegen kruisen elkaar juist in 't midden
tusschen de paleizen der vorsten.
Deze zg. paleizen zijn van metselsteen gebouwd en hebben van
buiten niets bijzonders. De andere huizen zijn van leem opgetrokken
en met alang-alang of atap bedekt.
Ook Ereijss zegt, dat de muren van de tempels, zoowel als die
van de huizen, van klei zijn opgetrokken en dat elk erf door een
leemen muur is omgeven.
Yan Eek laat een reiziger, die in 1858 Lombok bezocht heeft,
doch wiens naam niet genoemd wordt, een ongeveer gelijkluidende
beschrijving van Mataram geven.
Het schijnt evenwel, dat deze bezoeker zijn verbeelding een weinig
te veel den vrijen teugel heeft gegeven, waar hij zegt, dat de weg,
die van het W. naar het O. loopt, in Mataram een breedte heeft
van 100 a 120 voet.
Wallace zegt van Mataram, dat het een groot dorp is met ruime
straten, die beplant zijn met lanen van prachtige boomen, terwijl de
lage woningen achter muren van klei verborgen zijn.
De verblijven van den vorst en van den hoogepriester onderschei
den zich door met veel smaak gebouwde zuilen van metselsteen;
het paleis zelf schijnt slechts weinig van de gewone verblijven van
de Inlanders te verschillen.
Een der residenten van Banjoewangivroeger tevens gecommitteerde
voor de zaken te Bali en Lombokvindt het vorstelijk verblijf te
Mataram een net paleis; Dr. Jacobs is er minder mede ingenomen
en noemt het een oud, onoogelijk gebouw met kleimuren omgeven.
