523
zich, negen belhamels te doen opvatten en van hen een viertal onmid
dellijk ter dood te doen brengen. Aan de Mah. bevolking werd toen
vei boden, wapenen te dragen en de door den koran voorgeschreven
godsdienstplichten te vervullen.
Hoogst vermoedelijk is dit dezelfde opstand als waarvan Freijss
melding maakt.
Deze zegt echter, dat het oproer in December 1855 uitbarstte en
dat de Sasak's, door Arabieren opgeruid, in het O. gedeelte van het
eiland 4 a 5000 man hadden bijeengebracht. Yerder vermeldt hij
weinig nieuws vau deze beweging; na het beëindigen daarvan werd
door de Baliërs nog een tocht op touw gezet, om den Sultan van
Sumbawa tot de uitlevering van eenige naar dat eiland gevluchte
opstandelingen te bewegen. Slechts betrekkelijk weinige jaren geleden,
in 1881 of 1882, werd andermaal een groote samenzwering ontdekt,
die ten doel had het bestaande gezag omver te werpen.
Een vijftigtal raddraaiers werd op de meest barbaarsche wijze ter-
doodgebracht en daarmede het oproer voor deze maal weder de
kop ingedrukt.
Aangezien zulke executiën aan de inheemsche bevolking door on
ruststokers als godsdienstvervolging worden voorgesteld, behoeft het
geen verwondering te baren, dat de stemming der oorspronkelijke
bevolking tegenover hare overheerschers hoe langer zoo vijandiger
wordt en dat slechts een geschikte aanleiding ontbreekt, om alge
meen verzet in 't leven te roepen.
De vorst van Lombok, die volstrekt alleenheerscher is, wordt in
de uitoefening van zijn gezag bijgestaan door een niet geheel bekend
aantal poenggawa's, die, allen Baliërs van geboorte, over een zeker
aantal desa's bevel voeren en de landrente innen, doch veiligheids
halve te Mataram of Tjakra Hegara wonen.
In tegenspraak met andere schrijvers, die zeggen, dat te midden
der Sasak's geen Baliërs wonen, zegt Heyligers, wiens opgaven
alle vertrouwen verdienen dat in elke desa minstens vier a vijf
huisgezinnen van het overheerschende ras metterwoon zijn gevestigd,
ter einde den vorst op de hoogte te houden van den geest onder
en de handelingen van de Sasak's.
Niettegenstaande dezen politiemaatregel werkt echter de omstan-
