286
bewoners der streek gelijk vooral in Edi en Perlak het geval is,
doch ook door den grooten toeloop van landslieden, die bij het uit
breken van woelingen zich bij haar komen voegen en waardoor die
bevolking in staat gesteld wordt om zich aesgewenscht met kracht
te doen gelden.
Zaten nu eerlijkheid en goede trouw steeds voor bij de vorsten en
de petoea's seneboeh, de zoo voordeelige cultuur zou ook de bevol
king ten goede komen en haar belang zou medebrengen om door
behoud van rust en orde zich de hieruit voortvloeiende inkomsten
blijvend te verzekeren. Op Atjeh's Oostkust is dit in de laatste
jaren echter gebleken geenszins het geval te zijn en niet alleen de
hebzucht en de knevelarijen aan inlandsche potentaten eigen, maar
ook hunne in den laatsten tijd gepleegde knoeierijen met betrekking
tot den peperhandel zijn de oorzaak geweest van de onlusten, die nu
twee jaren achtereen in dit gedeelte van ons gebied zijn uitgebroken.
Om van die knoeierijen een denkbeeld te geven, zij het volgende vermeld.
Een of ander hoofd, in wiens gebied zich pepertuinen bevinden, dan
wel de bezitter of aandeelhouder van pepertuinen begeeft zich naar
Penang ter verkrijging van geld. Hier vindt hij de beurzen, vooral
van het Chineesche element, geheel voor zich geopend en wel
tegen eene rente van 2°/0 's maands en onder beding bovendien
om van den eerstvolgenden oogst een zeker getal kojangs peper
tegen een bepaalden prijs aan den geldschieter te verkoopen.
Hadden deze transactiën aanvankelijk ten doel om uitbreiding te
geven aan de cultuur, waarom zij dan ook onder patronaat van
ons bestuur gesloten werden, van 'lieverlede is het oogmerk om
op deze toch al onereuse voorwaarden aan geld te komen ontaard
in het streven der hoofden om aan hun zucht naar weelde en
genot bot te vieren en niet zelden om langs dien weg in het bezit te
komen van opium en oorlogscontrabande, welke dan vaak op clandes
tiene wijze door de geldschieters zeiven werden ingevoerd. De ge
volgen van een dergelijk handelen liggen voor de hand. Door
schulden bezwaard namen de hoofden, die zich aan dergelijke praktijken
schuldig maakten, hun toevlucht tot verhooging van den peperhasil,
eischten zij voorts een hoog commissieloon bij de verhandeling van
het product, tengevolge waarvan de mindere hoofden en de peper-
