442 Evenzoo moesten zij door cijnsbaarheid, handel, oorlogen godsdienst den invloed van andere talen op de hunne ondervinden en werd die verrijkt met Sanskrit, Arabische, Perzische, Javaansche, Chineesche, Portugeesche, Engelsche, Nederlandsche e. a. woorden. Het behandelde op blz. 552, over de verdubbeling der zelfstandige naamwoorden tot vorming van meervoud in geval van verscheiden heid, iets uitbreidende, zij men indachtig dat die meervoudsvorm ook wordt uitgedrukt door samenvoeging van 2 verschillende woorden, welke bijna gelijke beteekenis hebben bv. toetoer-kataallerlei gezegden, daja-oepajaallerlei hulpmiddelen enz. dat indien het woord verdubbeld is, met achtervoeging van a«, het of le een collectieve beteekenis heeft, b.v. daoen-daoenan, gebladerte, boe.wuh-boewahanallerlei vruchten, fruit, enz. of 2e daarbij nog kan komen„in het klein", bv. anak-anakan 1) poppen, orang-oranganbeeldjes, enz. maar men bedenke ook: dat van sommige zelfstandige naamwoorden, alleen de verdubbeling in gebruik is, bv. paroe-paroede longen, laba-laba, spin, koepoe- koepoevlinder, enz. dat de verdubbeling van een zelfst. nw. dikwijls daaraan de betee kenis geeft van: „gelijkende op", bv. koeda-koedaschraag, mata- matapolitiedienaar, enz. dat de verdubbeling van een zelfst. nw. aan dat woord soms geeft de beteekenis van een bijwoord, bv.: pagi, ochtend, pagi-pagi(in den) vroe gen morgen, moelcibegin, moela-moela, aanvankelijk, enz. Wij weten niet in welk zinsverband tërlaloe bagoes en bagoes tër- laloe zijn gebruikt, maar wij merken op, dat tërlaloe niet steeds vóór, wel gewoonlijk vóór het bijvoeglijk naamwoord staat. Tërlaloe bagoes is: te of zeer schoonmooifraaibagoes tërlaloe is: al te schoon mooifraai. De actieve yorm van spijkeren is niet mëmakoe/can, maar mëmakoe; wèl is mëmakoekan de causatieve vorm en beteekent: tot spijker makenbezigenaanwenden en ten behoeve van iemand spijkeren terwijl het transitieve bespijkeren wordt uitgedrukt door mëmakoeï. 1) De toonlooze e stellen wij voor door de kaf bësar door k, de kaf ketjil door lc.

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1891 | | pagina 457