41
b. het bewaken van die verschillende gebouwen
c. het aanleggen en onderhouden van groote wegen
cl. bruggen en duikers;
e. het vergezellen van den vorst en van andere vorstelijke personen
op hunne reizen
f. het doen van koeliediensten;
Met de laatste twee diensten vooral zijn zeer veel personen gemoeid.
Heijligers zegt, dat, als de vorst zich slechts een paar palen buiten
zijn poeri begeeft, hij minstens door 3 a 4000 personen gevolgd wordt.
(j. het doen van politiediensten en
h. het dragen der wapenen in geval van oorlog.
Behalve deze door den vorst geëischte diensten, kunnen ook dooi
de poenggawa's van de bevolking diensten worden gevorderd, geheel
naar hun eigen goedvinden.
Onafhankelijk van al deze diensten wordt nog over den arbeid van
de bevolking beschikt tot het aanleggen van desawegen, het bouwen
van dorpstempels, het aanleggen en onderhouden van sawahwegen,
dammen, waterleidingen enz.
Rekent men bij al deze belastingen en diensten nog den zwaren
druk, die der bevolking door de verpachting van in- en uitvoerrechten
wordt opgelegd, dan zal het niet moeielijk vallen, te begrijpen, dat
op Lombok geen gegoede personen onder de Sasak's worden gevonden
dat geen prikkel bestaat om door spaarzaamheid zijne bezittingen te ver
meerderen en dat men zelfs allen schijn van gegoedheid moet vermijden,
om niet gedwongen te worden, van zijne eigendommen afstand te doen.
Heijligers schat het aantal aan den vorst en de vorstelijke personen
toebehoorende slaven op 5000.
Slaven worden:
1°. Krijgsgevangenen, die niet afgemaakt zijn
2°. Personen, die gratie van de doodstraf hebben gekregen
3°. De vrouwen en dochters van hen, die overlijden zonder zoons
of een aangenomen zoon na te laten (van dezen maatregel worden
de drie hoogste kasten van de Hindoe-Baliërs uitgezonderd);
4C. Trouwen, die van haar man wenschen te scheiden, doch van
hem daartoe geen toestemming ontvangen en zich vrijwillig aan den
vorst overleveren.
