160
het Gouvernement weinig of geen invloed had, moest door geleide
lijke ontwikkeling van landbouw, nijverheid en handel het doel be
reikt worden. De middelen daartoe aan te wenden, mochten uit den
aard der zaak niet kostbaar zijn.
In algemeene trekken stelde van den Bosch zich de te volgen
politiek ten opzichte der buitenbezittingen, als volgt voor:
De Archipel moet zoover mogelijk onder Hederlandsch gezag ge
bracht worden. Alle Inlandsche vorsten moeten er nl. toe gebracht
worden onze suprematie te erkennen en zekere regels Yan bestuur
aan te nemen, bevorderlijk voor eene onderlinge verbinding en voor de
toeneming van handel, landbouw en nijverheid. Het belang dier
volken moet den grondslag van zulk een stelsel uitmaken; geweld
mag slechts gebruikt worden tot verdediging onzer rechten en be
scherming onzer bondgenooten.
Daartoe: bezetting van alle punten op de kust voor den handel
van gewicht, oprichting van versterkte marktplaatsen in de binnen
landen en het aanleggen van goede verbindingswegen van daar naar
de kust. Gecne bemoeienis met de Inlandsche huishouding. Meester
aan de kust, moot ons gezag in de binnenlanden niet verder reiken
dan het geschut onzer forten. Aan den tijd moet worden overge
laten ons gezag te vestigen. In een woord eene handelspolitiek.
Heeft eene dergelijke staatkunde kans van slagen in streken waar
vrede en rust heerschen, de toestand ter Sumatra's Westkust eischte
een krachtiger optreden als voorbereiding, ten einde het verloren
gezag te herwinnen en zoodoende tot dien staat van vrede en rust
te komen, zonder welken handel en nijverheid niet kunnen bloeien.
Van den Bosch was dan ook van meening dat aan de woelingen
der Padries een einde moest worden gemaakt.
Hoewel hij verlangde dat daartoe aanvankelijk de weg der onder
handelingen zou worden ingeslagen, moesten tevens de noodige voor
bereidingen worden getroffen ten einde de Padries op het geschikte
oogenblik ten onder te brengen. Waren eenmaal goede toegangs
wegen tot hun land aangelegd en zij van alle zijden door ons be
vriende Maleicrs omringd, dan was het oogenblik aangebroken om
eene wèl uitgeruste expeditie van Java te zenden en aan het bestaan
der Padries een einde te maken.
