180
leven te roepen door bijv. de partij, die op een gegeven dag succes
heeft gehad, den anderen dag in de positie van een verslagene te
brengen en zou, als de manoeuvres niet gehouden kunnen worden
zooals dit sinds de veroo deeling van het legeren in vaste kampen
in Europa geschiedt, den stafofficieren practische bruikbaarheid willen
laten opdoen in de school, die hun door de veldoefeningon in de
groote garnizoenen wordt aangeboden.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat ik in beginsel volkomen instem
met den schrijver van den Com ra-Zigzag, waar hij zijn denkbeelden
ontwikkelt omtrent de wijze waarop de manoeuvres eigenlijk zouden
moeten gehouden worden, om daarvan de beste en meeste vruchten
te plukken, maar aan de door hem aangegeven regeling zijn niet alleen
vele, doch zelfs schier onoverkomelijke bezwaren verbonden. In Europa
i9 het zeer gemakkelijk de keuze van het kwartier afhankelijk te maken
van den uitslag van het gevecht, het moet al raar loopen wil men daar
de menschen gedurende den nacht niet aan klimaatsinvloeden kunnen
onttrekken, gedachtig aan de waarheid dat het allerslechtste kwartier
te verkiezen is boven het beste bivak weet men, op welk punt de
oefening ook gestaakt wordt, den laatsten man nog wel onder dak te
brengen en kan zoodoende tegen dit stelsel uit een oogpunt van ver
pleging weinig bedenking worden ingebracht.
Hier in Indië doen zich echter allerlei bezwaren tegen deze wijze
van handelen geldenvan een inkwartiering bij de Inlandsche be
volking kan nauwelijks sprake zijn, terwijl een legering gedurende
verscheidene nachten achtereen in de open lucht een wel wat al te
gewaagde proef betreffende het weerstandsvermogen van onze mili
tairen zoude opleveren. lederen dag, waar men zich ook bevindt,
door de troepen afdaken, schuiltenten of barakken voor den naderenden
nacht te doen maken, zou een zoo groot beslag op eiken oefeningsdag
leggen, dat het bouwen van nachtkwartier hoofd- de manoeuvre bij
zaak zou worden, terwijl als men de nachtelijke beschutting in een oog
wenk wilde maken, er de hand mede gelicht zou moeten worden en
zoo'n kwartier bijster veel op een dak van open lucht zou gaan gelijken.
Daarom, hoe gaarne ik ook oefeningen, op de wijze als door den
Coutra-Zigzagschrijver is aangegeven, zou zien gehouden, de daartegen
in te brengen bezwaren maken dit in de eerste tientallen jaren nog
