32 -
borrels 200 gram jenever per dag aan den man, doch wel te
verstaan den European alleen, te verstrekken en aangezien het land
een zoodanige meerdere uitgaaf niet zal willen, noch misschien goed
zal kunnen dragen, den prijs daarvoor in te houden op de soldij.
Daarmede zouden de grootste pecuniaire bezwaren uit den weg
geruimd zijn, al is het waar dat verschillende uitgaven, die nu worden
gedekt door de cantines, dan niet meer door deze bestreden zullen
kunnen worden, doch dit bezwaar is m. i. niet overwegend; mocht
men intusschen volle dekking willen eischen, dan zal men ook ge
noodzaakt zijn, wil men consequent blijven, om den prijs van den
borrel zoo te stellen, dat er een zekere winst wordt behaald
De prijs, waarop de vijf vingerhoeden jenever nu feitelijk den
cantines komt te staan, is bv. op Atjeh 1.5—2 cent, de eerste voor
jenever uit vat, de tweede uit flesch.
Rekenen wij nu de consumptie voor het geheel ad. 40.000
borrels per dag, voor 13.000 Europeanen, dan zou men dus
door den prijs vast te stellen op respectievelijk 2.5 en 3 cent een
winst behalen van f 400 per dag of wel f 150.000 per jaar en
is dit bedrag niet groot genoeg voor het onderhoud van de cantines,
het feestvieren op Koninklijke verjaardagen en dergelijke, dan moet
men of den prijs voor den borrel nog iets verhoogen of bv. eens
in de 23 maanden in de cantines jenever verkoopen onder de
zelfde voorwaarden als nu; het laatste zou dan ook een soort aequi-
valent kunnen zijn voor het passagieren bij de marine.
Mocht desniettemin een volle compensatie niet gemakkelijk worden
bereikt, dan moet men niet uit het oog verliezen de indirecte, pecuniaire
voordeelen, die een beperkt gebruik van jenever hoogst waarschijnlijk
zal meebrengen, en vooral vergete men niet het groote doel, namelijk:
het niveau van het kader en de mindere militairen te doen rijzen.
Mij was het voorloopig alleen te doen om deze belangrijke zaak onder
debat te brengen, anderen vooral dan meer administratief deskundi
gen zullen waarschijnlijk licht verbetering kunnen brengen in de
door mii gedane aanwijzingen.
Rota Radjaden 4 November 1891. G. Salomon,
Off. v. Gen. 26 kl.
