480
daarop een potloodlijn. Willen wij nu van deze lijn, met behulp
van een verdeelde maat, zeer nauwkeurig de lengte bepalen, en
meten wij haar eenige malen, dan zien wij, dat, in weerwil van de
meeste nauwgezetheid bij den arbeid, nagenoeg elke meting een
audere uitkomst geeft, al blijven de verschillen dan ook gering.
Yoor een gedeelte zijn deze te wijten aan den minderen graad
van nauwkeurigheid, welke met de gebezigde maat bereikt kan
worden, waardoor wij bij de meting ten slotte moeten schatten,
maar óók hangt de grootte daarvan af van de meerdere of mindere
gezichtsscherpte en van de geoefendheid van dengene, die de meting
verricht. Roept men de hulp van een ander persoon in, om de
lengte van do lijn te bepalen, dan zullen zijne metingen wederom
eenigszins andere uitkomsten geven, zonder dat. nog van bepaalde
vergissingen sprake is.
Een en ander is oorzaak, dat wij, om zoo na mogelijk bij de juiste
lengte van de lijn te komen, verplicht zijn, de meting een aantal malen
uit te voeren, en het gemiddelde van de verkregen uitkomsten te nemen.
Zulk eene eenvoudige meting kost dus, wanneer de hoogste nauw
keurigheid bereikt moet worden, betrekkelijk veel tijd.
Hetzelfde bezwaar doet zich natuurlijk ook voor bij het meten
van lijnen en hoeken op het terrein (zelfs, wat het meten van lijnen
betreft, in nog meerdere mate, want hierbij kan men het meet
instrument niet zoo gemakkelijk hanteeren, als zooeven de meetliniaal)
en het uitzetten daarvan op de kaart.
Ook nu is met de meetinstrumenten maar eene zekere mate van
nauwkeurigheid te verkrijgen, de eene waarnemer ziet scherper dan
de andere, is meer geoefend, enz.
In aanmerking genomen nu dat de opname van een terrein voor
het grootste gedeelte berust op het zeer nauwkeurig meten van lijnen
en hoeken, zoo zou men deze alle een aantal malen moeten meten,
en de gemiddelden daarvan als de ware lijnen of hoeken moeten
aannemen, maar eene dergelijke handelwijze zou een groot oponthoud
geven, de voortgang van het werk zou er te zeer door belemmerd
worden, in één woord, de vervaardiging van de kaart zou te veel
tijd vorderen.
Bij sommige lezers is na het lezen der voorgaande regelen misschien
