434
een stalen meetveer dient men hare lengte bij een bepaalden warmte
graad en hare uitzetting of inkrimping bij elke vermeerdering of
vermindering van warmte nauwkeurig te kennen. Om hare lengte
en haar uitzettingscoëfficiënt te bepalen, mat men met een zuiver
bekende lengtemaat nauwkeurig een afstand, waarvan de uiteinden
werden verzekerddeze afstand deed bij de basismeting dienst als
comparateur voor de meetveeren. Yoorts moest om de gemeten
lengte tot hare projectie op het gemiddeld zeeoppervlak terug te
brengen, door nauwkeurige waterpassingen, hoogte en helling bepaald
worden van het terrein, waarop de basis gemeten werd.
Het opnoemen van alle voorzorgen, welke men in acht nam, om
tot de juiste lengte van de basis te komen, zou ons te ver voeren,
genoeg zij het te weten, dat niets verzuimd werd om de grootst
mogelijke nauwkeurigheid te bereiken.
Alleen valt nog te vermelden, dat op het Westelijk uiteinde der
basis een breedte- en een azimutnbepaling zijn uitgevoerd.
De geographische breedte van dit punt werd evenals het azimuth
door waarnemingen op de sterren bepaaldvoor deze waarnemingen
maakte men gebruik van universaaiinstrumenten. Dit zijn draagbare
instrumenten, ingericht tot het met groote nauwkeurigheid meten van
horizontale en verticale hoeken, en wier vizierinrichting het waar
nemen van hemellichamen toelaat, niet alleen bij dag, maar ook des
nachts, met kunstmatige verlichting der onderdeelen, welke daarvoor
in aanmerking komen. Het beginsel, waarop deze instrumenten
berusten, komt geheel overeen met dat van den theodoliet.
Ten slotte vermelden wij nog omtrent basismetingen in het alge
meen, dat men zich gewoonlijk met één basis in een driehoeksnet
niet tevreden stelt, maar voor de controle zoo mogelijk meerdere
bases meet, welke dan zooveel mogelijk gelijkelijk over het net
verdeeld worden. Het meten van meerdere bases heeft echter alleen
dan voordeel, wanneer de mate van nauwkeurigheid waarmede de hoeken
van het net worden gemeten, die, welke in acht is genomen bij het
bepalen van de eerste basis, niet overtreft.
sub. b. Alvorens tot eene beschrijving van de verkenning van het
terrein over te gaan, moeten wij eerst iets naders weten aangaande
de soort van driehoeken, waaruit een driehoeksnet bestaat.
