74
al te veel voor van het behouden van een geregelde gevechts- of
marschformatie in dergelijk terrein, waar men gewoonlijk slechts
langs een voetpad vooruit kan komen en zijwaartsche uitbreiding
schier niet mogelijk is, elders door het veelal voorkomend ondoor
dringbare houtgewas, in Edi evenzoo, doch hier en daar afgewis
seld door de als het ware een natuurlijke hindernis vormende peper
tuinen, waar de welig tierende dadapdoeri benut wordt tot steun
der peperranken
Wanneer men zich van die bezwaren goed rekenschap geeft, wan
neer men zich dan tevens een denkbeeld vormt van de moeilijk
heden, die de onzen zouden hebben gewacht, zoo de vijand den
Boekit Mata Ajer tot het laatste oogenblik bezet had kunnen houden,
als de vermeestering van die geduchte heuvelpositie eens onder
's vijands vuur had moeten geschieden, dan wordt het eerst recht
duidelijk welk een dinkbare taak in dergelijk terrein voor goed
aangewende artillerie is weggelegd en in Edi dan ook voor dit
wapen is weggelegd geweest.
De roep van hetgeen de artillerie daar gepraesteerd heeft was
groot, zeer groot zelfs. Nu kan het zijn dat het verslag der expe
ditie hare verrichtingen niet omstandig genoeg geboekt heeft, maar
zeker is het, dat een weerklank van dien buitengewonen roep uit
dat verslag moeilijk is op te vangen.
Wij zien in Edi een ruim gebruik gemaakt van geschut, ruimer
dan men het in jaren in den Archipel beleefd heeft, maar als men
hierin mag ontwaren een breken met de specifiek Indische en uiterst
kostbare stormtactiek, wanneer men in het ruime gebruik van artillerie
gedurende de jongste expeditie mag zien de huldiging van het begrip om
tot bereiking van eenig doel geen der daartoe ter beschikking staande
hulpmiddelen ongebruikt te laten, doch die daarentegen harmonisch met
elkander te doen samenwerken, als die gevolgtrekking gemaakt zou
mogen worden uit het militair optreden in Edi in 1890, dan komt
de hiervoor toe te kennen bonne marque ook minder toe aan de artil
lerie, dan wel aan de leidingdie dat begrip tot uiting heeft gebracht.
Na de verschijning van het verslag is echter de opmerking ver
nomen, dat wel wat kwistig met den voorraad artillerie-munitie
schijnt te zijn omgesprongen.
