687
Niettemin zien wij uit een brochure van den Heer N. P. van den
Berg, dat de havenprijzen der uit Bombay verscheepte tarwe transport
kosten toelaten, die x/3 der Britsche marktprijzen bedragen, transport
kosten, die alleen door de groote mededinging zoo gedaald zijn (1). Zon
der overdrijving mogen wij dus wel aannemen, dat de prijzen te Batavia
bv. weer met1 z (en meer) deEngelsche marktprijzen overtreffen moeten.
Hieraan moeten dan ook hoofdzakelijk de hooge marktprijzen van
het brood worden toegeschreven, die wij vroeger opgaven (48 a 60
cent 't KG.); hierdoor zijn de aannemingsprijzen van het brood niet
lager dan 0.373, en komt het voorzoover berekend kan worden,
gemiddeld op ruim 0.433/4 aan het Gouvernement te staan (2). Als
maximum heeft het legerbestuur bij de algemeene leveringsvoorwaarden
daarvoor wel 0,70 aangegeven, uitgezonderd voor het brood van
ziekeninrichtingen, dat dien prijs kan overschrijden. Welke echter
inderdaad de hoogste prijs is, die het voor het brood van den soldaat
betaalt, is juist door de aangehaalde beperking zelfs niet te schatten (3).
Naast deze hooge broodprijzen in Nederlandsch Indië staan tarwe-
prijzen op de markt te Calcutta en te Bombay, die in de laatste jaren
gemiddeld de 5.— en 6.resp. niet te boven zijn gegaan (4).
(1) Mr. N". P. v. d. Berg „Z)e Graanhandel van Britsch-Indië]\ 2e druk, 1888, p. 50.
(2) Zie Alg. Ord. 1890, Ro. 51 en voor de berekening van den middenprijs noot (1) p. 27.
(3) Deze bepaling behoort meer eigenaardig in een instructie voor officieren, belast
met het houden van aanbestedingen, dan in algemeene voorwaarden. Ru geeft zij
aan menig aannemer aanleiding voor het brood der zieken meer te vergen bij hun
inschrijving, dan voor dat van de gezonden, hoewel beide uit hetzelfde deeg worden
gebakken. Ook zal de aannemer nu in alle gevallen, dat hij ook leverancier van andere
vivres voor de troepen is, genoodzaakt zijn, eventueel hoogere productiekosten van
brood op 't Gouvernement te verhalen, door hooger bedragen te vragen voor die andere
levensmiddelen. Dat dit nagenoeg altijd het geval is, daarvoor staat ons borg de
omstandigheid, dat op de buitenposten, waar in den regel het meel het duurst is, ook
meestal zeer kleine garni/.oenen met buitengewoon weinig brood-etende militairen
zijn. Is er geen particuliere bakker, dan zal de leverantie van brood en andere vivres
daar wel grootendeels in één hand zijn.
(4) „De Graanhandel v. B. p. 50 en 92. De bedragen van p. 50 moeten be
rekend zijn per „quarter" de gewone Eng. graanmaat van ruim 290 o£ Statement of
the Trade in Br. Indiaover U°. Mrt. 1878 tot TJ°. Mrt. 1883 237» geeft voor den
middenprijs te Bombaij over 1883 Rs. 206 3 p. en te Calcutta Rs. 16 8 5 p.
per Qr. terwyl de Londensche marktprijs volgens 242 op 16 April 1882 was
44 a 45.
