695
Celebes, de Kleine Soenda-eilanden, Kiouw en Atjeb, en dan zal moeten
derven. Deze hebben in 18S7 88 1,64 de 100 KG. bedragen (1)
wellicht 5°/„ van de waarde.
III
Bij de berekening der vervoerkosten van het meel tusschen den
militairen molen en de garnizoenen, waar het verbakken moet wor
den, stellen wij die voor het laden van het meel te Batavia, gelijk
aan die voor het lossen der tarwe. Die voor het malen zijn moeilijk
te schatten, in aanmerking genomen, dat die, behalve van de
organisatie van het personeel en de traktementen, soldijen en loonen,
ook afhankelijk zijn van de oprichtingskosten van den molen en
de installatie der machinerieën. De kostprijs van die werktuigen
te Tandjong Priok zal natuurlijk door scheepsvracht, in- en uit
gaande rechten, spoor-, laad- en loskosten aanmerkelijk hooger zijn
dan in Europa.
Maar staan al deze onbekende factoren een eenigszins juiste raming
in den weg, bij afleiding is na te gaan, dat deze kosten niet zoo
hoog kunnen loopen, dat een vergelijking daarvan met die, welke de
Voor-Indische molenaar te betalen heeft, zeer in ons nadeel zouden
uitvallen. Daarbij zal dan echter zooveel mogelijk gebruik moeten
worden gemaakt van Inlandsche werkkrachten, die in onze koloniën
over het algemeen al even weinig duur zijn, als in de Eugelsche.
Wat de werktuigen betreft, de nieuwste staan ons in Europa
tegen dezelfde prijzen ten dienste, en mogen de vrachten op
onze booten duurder zijn, dan die van de P. and O. S. N. Cy. of
eenige andere concurreerende Engelsche stoomgelegenheid op
Indië, deze moeten al bijzonder hoog loopen, wil de prijs van het
product hierdoor op den langen duur belangrijk stijgen. En dan zal
het altijd zaak blijven uitstekend personeel voor het beheer en de
best bekende machinerieën voor de exploitatie te bezigen.
Voor de berekening van de scheepsvracht is het voldoende te weten,
(1) Het normaal invoerrecht in Indië is 10°/0 van de waarde, doch er bestaan blijk
baar uitzonderingen (kol. versl. 1890, p 170). De inkomende rechten op meel brachten
in 1887 en 1888 op resp. f 101.941 en f 88.070 van 6159000 en 5428900 KG. (kol.
Versl. 1890 p. 171
