v
- TOO
het transport tusschen Batavia en den molen van de tarwe,
tusschen den molen en Batavia van liet meel
die van het malen enz.;
die van het lossen aan de eindbestemming, maar evenmin de op
brengst der zemelen, die in Indië als veevoeder zeer gewild zijn, en
evenals het meel daar wel duurder zulleu wezen dan in Europa. (1)
In ieder geval zijn die kosten, behoudens de memorieposten, op
zijn allerhoogst nog bijna 141 /2 °/0 beneden de Indische meelprijzon
van 18S7 en 1888, zooals die bij den fiscus berekend werden.
Daarentegen is onze prijs een maximum, terwijl de andere prijzen
uit den aard der zaak slechts gemiddelden kunnen zijn.
Voorgaande resultaten zijn verkregen door cijfers, die, men moge
ze niet ten volle betrouwbaar achten, toch althans eenige waarde hebben
voor een vergelijking der kosten van het meel. Of die voor het bakken
van brood in militaire bakkerijen meer of minder zullen bedragen,
dan wat de particuliere industrie thans als zoodanig den staat in reke
ning brengt, kunnen wij niet meer met cijfers nagaan, en de lezer
zal er wellicht niet rouwig om zijn.
Zooals wij zagen, de brood-industrie in Indië is nagenoeg geheel
in handen van Chineezen. Van algemeene bekendheid is, dat geen
Europeaan tegen den Chinees kan mededingen onder gelijke omstandig
heden, zoowel door diens geringe behoeften, als door zijn arbeid
zaamheid en taaiheid in ieder klimaat. Ook wij kunnen dit niet genoeg
herhalen, van alle ondernemingen zijn die van den staat de duurste.
Men kan evenwel niet beweren, dat de omstandigheden den Chinees
in het onderhavige geval bijzonder dienen. Hij werkt toch veelal met
(1) In 1887 en 1888 in Indië ingevoerd voor f 75.829 en 65.394 (Kol.
versl. 1889 bijl. JJJ. II en 1890, bijl GGG. II). De ingevoerde hoeveelheden worden
niet opgegeven. Gerekend op een waardeverhouding tusschen zemelen en tarwe van.
25 a 40 pCt. tot 100, en een uitbuiling van 20 pCt. dan schatten wij, dat de opbrengst
der zemelen 5 a 8 pCt. van den prijs der tarwe te Batavia zal bedragen. De voor
waarden v/d. levering van levensmiddelen t/b. v/h. D. v. O. Art. 8. 18, (2) verplich
ten aannemers tot levering van zemelen voor zieke paarden, dus bij uitzondering, tegen
den prijs der gabah. (A.O. 1887 no. 11).
