852
den te worden opgelegd, of zooveel korter, als noodig zal blijken inet
het oog op de duurzaamheid van het meel. Behalve dit is er een
voorraad verduurzaamd brood voor 18 dagen, berekend naar de sterkte
aan Europeanen, enz. die uit de groote militaire bakkerij wordt
gevoed, bij elke dier instellingen noodig om steeds voorzien te zijn
voor opkomende expeditiën, een gewoon verschijnsel in Indië, en voor
noodration bij den man, hoewel dit laatste nog niet voorschriftmatig
in ons leger bestaat. Zoodra zij een jaar oud is, zou deze brood-
conserve moeten vernieuwd worden. In die inrichtingen heeft men
de gelegenheid dagelijks 5van dit voedingsmiddel in het versch
brood te verbakken, zonder aan smaak en qualiteit van dit laatste
te kort te doen (1).
Ten opzichte van de oprichting van den molen en der bakkerijen
komt het mij niet overbodig voor, te wijzen op de ondervinding in
andere landen opgedaan. In principe worden de militaire bouwwer
ken door genieofficieren, of onder hun toezicht door aannemers uit
gevoerd. Nu is het duidelijk, dat elk vak zijn eischen heeft, en
zonder daarom te willen beweren, dat een genieofficier niet een
goeden molen, of goeden oven zou kunnen bouwen, zoo is het toch
een feit, dat alleen een vakman in staat is, het beste te, leveren,
wat er op eenig gebied te verkrijgen is. Dit is zoo waar, dat er
zich langzamerhand in Engeland een tak van werktuigkundige in
genieurs heeft gevormd, die zich alleen op het bouwen, inrichten en
verbouwen van molens toelegt. Van den anderen kant is het ook
waar, dat in Nederland in een militaire bakkerij een keurig uitziende
oven heeft gestaan, door de genie gebouwd, die in acht dagen niet
op baktemperatuur kon gestookt worden.
Het laat zich trouwens verstaan, zoomin als een civiel ingenieur
de aangewezen persoon is om vestingbouwwerken te ontwerpen, of
zelfs uit te voeren, zoomin is de militaire ingenieur de aangewezen
persoon om den bouw van industriëele inrichtingen uit te voeren.
III
Daar als principe is voorop gesteld zooveel mogelijk stoom te be
zigen als beweegkracht voor de werktuigen, zou het personeel be-
(1) Rapporten, Verslagen, Memoriën, 1884. p. 342.
