585
dergelijke schoten geheel vernield, terwijl de manometer 2-^ Atm.
aanwees. Bij een runderscheenbeen werd een gelijke uitwerking
en manometerdruk waargenomen.
Hoe minder merg de beenderen bevatten, des te geringer was de
hydraulische werking. In de weeke deelen van het lichaam werd
eveneens hydraulische werking waargenomen doch in mindere mate.
Reger toonde aan, dat bussen met vleesch gevuld en daarna dichtge-
soldeerd een veel geringer manometerdruk deden waarnemen, dan
bussen met water gevuld, hetgeen wordt toegeschreven aan de
omstandigheid, dat de pezen en zenuwen enz. de voortplanting van
den hydraulischen druk belemmeren.
Het groote overwicht van het Chassepot-geweer in den oorlog van
1870-71 had eene algemeene kalibervermindering tot 11 tnM. ten
gevolge. Daar uit al de toen geconstrueerde geweren een nagenoeg
gelijkvormig projectiel met ongeveer dezelfde snelheid (420—430 M.)
werd geschoten, leverden zij ook weinig verschil op in uitwerking;
tot 2000 M. hadden de projectielen nog levende kracht genoeg om
man of paard buiten gevecht te stellen.
De quaestie van de uitwerking der projectielen moest echter geheel
opnieuw bestudeerd worden, toen voor eenige jaren de voornaamste
staten van Europa overgingen tot de invoering van een repeteergeweer
van zeer klein kaliber, waarbij de voortdrijvende kracht geleverd wordt
door eene nieuwe buskruitsoort, terwijl het projectiel bestaat uit een
kern van lood, omgeven door een mantel van harder metaal.
Het was toch te verwachten, dat bij de lichte, minder vervormbare
projectielen, van kleiner kaliber, doch die met veel grootere snelheid
werden geschoten, de uitwerking gewijzigd zou worden.
Yandaar dan ook, dat door mannen van naam op het gebied der
wondheelkunde een reeks van proeven werd genomen, om met eenige
zekerheid te kunnen nagaan, welke soort verwondingen zich in den
eerstvolgenden oorlog kunnen voordoen.
De uitkomsten dezer proeven, voor zoover betreft de hydraulische
werking, de vervorming en het indringingsvermogen der projectielen,
zullen hier in het kort vermeld worden.
Dr. Paul Bruns (1) bezigde, tot het nemen zijner proeven het
(1) „Die Greschoss-wirkung der neuen klein kaliber gewehre" door dr. Paul Bruns.
