1082
maar had de Regeering in de gewenschte richting krachtig mede
gewerkt, dan zou uit die sluiting veel eerder dan thans het geval is
geweest en met krachtige medewerking van het bestuur van Atjeh
onder Generaal van der Heijden, zonder schokken hoegenaamd, gelei
delijk ontstaan zijn eene rationeele scheepvaartregelingwant op dit
tijdstip was juist, als wd assistent-resident, op de Noordkust gekomen
de man—de tegenwoordige resident Schereruit wiens helder brein het
eerst het denkbeeld van eene rationeele regeling voor handel en
scheepvaart in verband met onze vestigingen op de kusten, is gesproten.
Nu echter ging, door den drang van de Regeering, de sluiting van
den Generaal ontijdig over in eene soort van scheepvaartregeling, die,
zooals de resident Scherer in zijne lezing dd 20 Januari 1891, ge
houden in het Indisch genootschap, duidelijk maakt, belemmerend op
den handel werkte en volstrekt geen macht of invloed bezorgde in
de Onderhoorigheden. Dientengevolge was ons gezag hier uiterst
gering en ook de veiligheid liet veel te wenschen over. Er moest
daarom, zegt Scherer, een middel gevonden worden, dat de hoofden
van de verschillende staatjes' dwong tot trouwe nakoming van de
bezworen beëedigde 18 artikelen en dit middel vond hij door het
gebeurde te Gighen en te Samalanga waar onze zendelingen Said
Abdullah en Soetan Maharadja vermoord waren, en waar men telkens
uitvluchten zocht in het betalen van den opgelegden „bangoen"
(bloedprijs).
Hij verzocht en verkreeg toen van den Generaal van der Heijden
vergunning om vóór die havens een kruisboot te leggen en den
bangoen te innen door rechten te heffen op de in- en uit te voeren
goederen.
Dit hielp; te Gighen betaalde men nog vóór dat de kruisboot
er lag en te Samalanga, nadat de kruisboot er slechts drie dagen
gelegen had.
Dat was voor Scherer eene vingerwijzing en bracht hem op het
denkbeeld, dat als slechts alle in- en uitvoer langs onze vestigingen
plaats had onder onze controlewij ook het middel in de hand had
den om de hoofden van de verschillende staatjes in het rechte spoor
te houden.
Eere, wien eere toekomt. Dit was het gewichtige antwoord op
