309
De helder blauwe kleur van het water iu de K.ieselguhrgroeven
bij Unterlüss in de Luneburgerheide naast het vuilgeel der modder
plassen in de onmiddellijke nabijheid bracht den uitvinder Dr. Nordt-
meyer op het denkbeeld materiaal voor de vervaardiging van filter
bougies daar te zoeken. Het verschil tusschen de Nordtmeyer-
Berkefeldt en de Chamberland-Pasteurfilters toch bestaat in hoofd
zaak daarin, dat bij den eerste de bougies vervaardigd zijn van
„infusorienerde" (Kieselguhr), bij den ander uit onverglaasd porse
lein. Daar de laatste naast den Cheavin-filter bij het Indisch leger
in gebruik is, zou men een vergelijking van filters van deze typen
met daarmede overeenkomende Berkefeldt-filters noodig kunnen
achten om uit te maken, of er van den nieuwen filter voordeel voor
ons te verwachten is. Officieele rapporten, die door den druk open
baar gemaakt zijn, betreffende proeven met de in Indië gebruikelijke
filters, ontbreken ons echter, zoodat wij deze vergelijking niet maken
kunnen. Wel echter vinden wij in de studiën van Dr. H. Nordt-
meyer en Dr. H. Bitter, beiden van het hygiënisch instituut der
Breslauer Universiteit (Archiv für Hygiëne 1891, X p. 145 en 155)
voldoende materiaal om in het algemeen de eigenschappen der Cham-
berland- en Berkefeldtfilters te vergelijken. Boven den eerstge
noemde, tot nog toe erkend als de beste, blijkt de Berkefeldt-
filter het voordeel te hebben van grooter doorlatingsvermogen en
gemakkelijker reiniging. Beide laten geen pathogene bacteriën door;
zelfs niet de kleinste die men tot nu toe kent, die der muizen-septi-
chaemie. Meldde de officier van gezondheid le kl. v. h. N. I. leger
Prochnik op het internationaal congres voor hygiëne en demographie
te Londen in Aug. 1891 (zie het prospectus en de prijscourant) dat
„sich bei (seinen) Versuchen ein Durchwachsen der Bakteriën in
keinem Falie gezeigt hat", hetgeen het „berechte Erstaunen" aller
aanwezige vaklieden opwekte, dit voordeel schijnt de Berkefeldt-
filter niet in alle omstandigheden te bezitten. Althans Dr. Nordtmeyer
constateerde bij herhaalde proeven na 4 a 5 dagen een doorgroeien
der bacteriën door den filterwand bij het filtreeren van bacteriënrijk
water. Onder de gunstigste omstandigheden, dat is bij een luchtstem-
peratuur van 25° (die in Indië meermalen voorkomt in den morgen
en gemeenlijk tot 33°, 35 0 C. stijgt in den middag) vertoonde
