33
Gouvernement weten te brengen, door onware berichten, gestaafd door
zooveel getuigen als hij zelf verkoos; alle moorden, rooverijen, dief
stallen, alle onveiligheden zouden heeten gepleegd te zijn of veroorzaakt
door lieden uit staatjes, wier hoofden niet naar zijn pijpen dansten
en hem niet gaven, wat volgens de oude Atjehsche instellingen den
sultan toekomt en zoodoende zouden zij, daar ook wij die inkomsten
aan ons getrokken hadden, steeds dubbel betalen.
Men ziet, de Atjehers zijn nog zoo dom niet en ook om deze redenee
ring van Pedir's hoofd, moet ik zeggen, dat herstel van het sultanaat
het middel tot bevrediging van Atjeh niet is.
Met herstel van het sultanaat op den voorgrond had Generaal van
Teijn zeker gelijk, dat sluiting moest worden toegepast, totdat de
onderwerping zou gevolgd zijn, maar had de Regeering dit denkbeeld
laten varen, zooals ik hoor dat nu het geval is, dan zou de Generaal,
naar mijne meening, tot dadelijke invoering van eene krachtige
scheepvaartregeling geadviseerd en die met zijn doorzicht en voort
varendheid voorbereid en toegepast hebben.
Immers dwang op Kemala uitoefenen ware dan niet meer van belang
voor ons, Kemala ware dan niet meer het middelpunt gebleven, waarom
voor ons het verzet draaide, wij hadden in 't geheel geen aanrakingen
meer te onderhouden; de onderwerping van de hoofden van verzet,
ook van Toeankoe Mohamad Daoed en Toeankoe Haschim, ware ons
dan onverschillig geworden, omdat wij hen zooals nader blijken zal
in de onmogelijkheid kunnen brengen om vijandelijkheden tegen ons
te plegen, wat hen tot vrij wel onbeduidende personen zou terugge
bracht hebben.
In de Onderhoorigheden geeft de scheepvaartregeling alleen
zonder meer de macht in handen, om aan het schieten op onze
posten een einde te maken door het opleggen van boeten aan de
hoofden, uit wier gebied zulks plaats heeft en aan hoofden wier
bevolking daaraan deelneemt; zelfs kan men door dat krachtige middel
dwingen tot inlevering van vuurwapens en is het belang der hoofden,
om met ons op goeden voet te blijven zóó groot, dat niet slechts de
ambtenaren in gezelschap der hoofden spoedig veilig overal in de
kuststaten komen kunnen, maar ook terreinopname enz. enz. mogelijk
is, zoomede het aanleggen van goede wegen door of op rekening van
Dl. I, 1893. B
