167
oordeelen, wanneer men hoort dat de echoenmakerij behalve honderd
paar geheel afgewerkte schoenen of laarzen, per dag nog 13000 zolen
en 7000 andere onderdeelen van schoenen of laarzen levert en bovendien
nog 7000 halve zolen voor reparatiën. De confectie wijkt eenigermate
af van die der door onze militairen gedragen schoenen. De buitenzooi
wordt n.l. niet aan de tusschenzool genaaid, maar met houten nagels
daaraan bevestigd. De machine, die dit verricht, is zeer vernuftig saam-
gesteld. De op een leest gezette schoen wordt door de machine
langzaam voortgeschoven. Onderwijl daalt een priem met regelmatige
tusschenpoozen neer en slaat gat op gat in de zool; zoodra de priem
in de hoogte is gegaan, wordt zijn plaats ingenomen door een hou
ten pin, die door de machine van een opgerolde handvormige strook
hout afgesneden en naar een buis achter den priem voortgestuwd
werd, door welke buis zij in het laatst geslagen gat valt. Een zich
in die buis op en neer bewegende stamper drijft daarop den nagel
in de zool. De hakken worden afzonderlijk geheel klaar gemaakt
en daarna aan den schoen genageld, door middel van ijzeren nagels,
die door de binnen- en buitenzooi heen in de hak geslagen worden.
Alle hakken zijn van ijzeren hoefijzers voorzien.
In de kleermakerij wordt de stof machinaal gesneden. Aan eene
spil, die midden door eene groote tafel gaat, bevindt zich een lange
arm, die aan het andere uiteinde weer naar de tafel toe omgebogen
is. Dit omgebogen deel is voorzien van eene draaibare greep en heeft
onderaan een zeer scherp stalen wieltje van ongeveer twee cM. mid
dellijn, dat door middel van een in den arm verborgen, met stoom
gedreven mechaniek ontzaglijk snel ronddraaitzoodra de greep
naar de tafel gedrukt wordt. Nadat de stof op de tafel uitgespreid
en de patronen er op afgeteekend zijn, wordt het wieltje langs de
lijnen der teekening voortbewogen, waarbij het zonder fouten tien a
twaalf lagen laken en van katoen zelfs tot veertig lagen toe, gelijk
tijdig snijdt. Behalve een groot aantal naaimachines, treft men in
de kleermakerij ook een knoopsgateumachine aan, die per dag 2500
a 2700 knoopsgaten maakt De stof blijft, in tegenstelling met de
door de naaimachine gevolgde wijze van werken, stil liggen. De
machine maakt eerst eene insnijding van de vereischte grootte; onmid
dellijk daarop begint de naald zich langs de beide kanten dier in-
