357
worden aangewend, beter reageeren dan het onafgerichte, ook op de
zuiver terugwerkende teugelhulpen zóó eenvoudig dat hier het aan-
leeren in den zin van begrijpen geen rol kan spelen.
Het gewicht van het hoofd is van grooter betcekenis want, dat is
eenvoudig niet weg te cijferen, die doode massa speelt per se haar
rol door de zwaartekracht bepaald en daarmede moet dus rekening
worden gehouden. Een zwaar hoofd verplaatst het zwaartepunt
naar voren, belemmert de beweging der voorbeenen, is zwaar in de
hand en vermindert de snelheid van het paard.
De meerdere of mindere lengte van den hals kan trouwens aan
merkelijke correctie ten deze aanbrengen.
Echter blijft steeds voor het rijpaard een licht hoofd verkieslijk
boven een zwaar.
De breedte der kaken verschilt aanmerkelijk; dit ligt hoofdzakelijk
aan de meerdere of mindere dikte der kauwspieren, intusschen
passen bij een over het geheel zwaar hoofd in den regel zware kaken.
Zij kunnen daardoor ongetwijfeld het bijbrengen, maar vooral het
afbuigen hinderen, bemoeielijken en zoodoende oorzaak zijn dat de
dressuur langzaam vordert of nooit die volkomenheid bereikt, welke
anders mogelijk ware, en zeker vordert een dergelijk paard, omdat
het zich met meer succes tegen den ruiter kan verzetten, een meer
dere bewerking van de achterhand en dus een sterkere achterhand.
Wat de richting van het hoofd aangaat, men noemt die goed (spre
kende natuurlijk van het onafgerichte of van het onbestegen en niet
opgestangde paard in volkomen ongedwongen houding) wanneer de
as met den horizont een hoek maakt van ongeveer 45°. De strek
en buigspieren van en langs den hals werken dan beide het gunstigst.
Aangezien wij echter bij de bewerking van het paard de buigers
van het hoofd meer ontwikkelen dan de strekkers, verbreken wij
dat evenwicht en maken wij ten slotte een paard met een verticaal
of bijna verticaal gedragen hoofd, maar van den aanvang af en ook
in de eerste maanden der dressuur mag immers het paard die hou
ding nog niet hebben, want aangezien zij dan volstrekt niet geëven-
redigd is aan de bewerking van de achterhand, stelt zij op dat tijdstip
een fout daar, een middel voor het paard om zich aan de verdere
bewerking van de achterhand, aan het verzamelen te onttrekken.
