420
middel van de zon de windstreken te bepalen en dat dit met behulp
van de maan meestal ondoenlijk zal zijn; de Groote beer en het
Zuiderkruis echter geven daartoe een eenvoudig middel aan de
hand, terwijl tot het bezigen van Orion eenige geoefendheid ver-
eischt wordt.
Een officier zal echter, wanneer hij vermoedt een kompas noodig
te zullen hebben, dit niet licht vergeten en dus geen andere mid
delen behoeven tot het bepalen der windstreken. Moet hij bij dag
in eene zekere richting over opeu terrein marcheeren, dan behoeft
hij slechts, na deze richting door het kompas te hebben gezocht,
daarin, liefst zoo ver mogelijk verwijderd, een duidelijk zichtbaar
voorwerp te zoeken, waarop hij kan aanmarcheerenhoe verder dit
voorwerp verwijderd is, hoe minder een fout in de vooraf bepaalde
richting haar invloed zal doen gelden. Bij nacht zal hij, in overi
gens dezelfde omstandigheden marcheerende, daartoe een of andere
ster zoeken, doch dan om de 20 a 30 min. deze richting moeten
controleeren.
Wanneer in bedekt terrein geen voetpad gevolgd kan worden,
wordt de zaak veel moeielijker.
Doordat men de richting, waarin men marcheeren moet, slechts
bepalen kan door zeer nabij gelegen punten, moet men deze telkens
op nieuw vaststellen; niet alleen geeft dit veel oponthoud, maar
bovendien wordt elke fout (vooral door het niet geheel tot stilstand
komen der naald) in de richting in haar volle waarde in reke
ning gebracht.
Is het terrein op zoodanige wijze begroeid, dat men zon of maan
nu en dan zien kan en het lichaam en de stammen der boomen
daardoor schaduw afwerpen, dan lean men, na de richting van deze
schaduw door het kompas of op andere wijze te hebben opge
nomen, door middel daarvan in de gewilde richting voortmarcheeren
Dergelijke begroeide gedeelten zijn hier echter uitzondering; het
welig groen der boomen zal het afwerpen van bedoelde schaduw
meestal beletten. Wel zal men soms het helder schijnsel van zon
of maan kunnen waarnemen (bijv. in pepertuinen, als in Edi) en
daardoor ten naastenbij de plaats dier hemellichamen aan den hemel
kunnen bepalen; na de richting daarvan te hebben nagegaan, kan
