487
verband dikwijls het behoud van een zwaar gewonde afhangt, doch
de hulp aan velen gaat boven die aan enkelen, en voor de verple
ging van veel gewonden is alleen de verbandplaats geschikt. Bo
vendien moet het ondergeschikte hospitaalpersoneel voldoende geoefend
zijn om zelfs in ernstige gevallen een voorloopig verband doelmatig
aan te leggen.
Bij de quaestie van het vervoer der gewonden uit de gevechtslinie
is nog op twee gebreken te wijzen in de uitrusting onzer troepen
voor het gevecht, n. 1. op gemis van geleidend personeel bij de
tandoes en op het onvoldoende om de geladen tandoe door twee
menschen te laten dragen.
Het is niet bekend wat met betrekking tot den treindienst van-
het veldleger, of van gedeelten daarvan is vastgesteldtoch komt
het noodzakelijk voor dat elk troepenofficier weet, waarover hij in
ieder geval te beschikken zal hebben.
Gaat men na, wat tot nu toe in gewone omstandigheden tegen
den Inlandschen vijand medegegeven werd, dan komt dat mij ten
minste zeer onvoldoende voor. Ik voor mij kan niet medegaan met
dat streven om tegen dien vijand alles op te offeren aan de snelheid,
waarvan zoo groot wordt opgegeven en die toch altijd nog zoo gering is.
De bestaande afkeer vau groote treinen kan ik nog niet deelen
ik geloof veeleer, dat de trein ons altijd meer gehinderd heeft door
zijne kleinheid dan door zijne grootheid. Dat in oorlogen tegen In-
landsche volken bij eene goede verpleging de vechtende troep dikwijls
kleiner wordt dan de dekkende troep is nu eenmaal zoo, dat is niet
zoo heel erg, doch erger is het om te trachten die vechtende troep
ten koste der goede verpleging sterker te maken, en aan de troepen
de treinen te onthouden die zij nu eenmaal noodig hebben.
Men wil dan liever snel handelen zonder, dan langzaam voor
uitrukken met een trein en bedenkt niet genoegzaam dat fouten in
de verpleging zich in de tropen het ergst wreken, dat zij nagevolgd
worden door fouten tegen het beginsel van het sparen der physieke
krachten, en dat de verliezen door toedoen van den vijand zeer gering
zijn in vergelijking met de verliezen door slechte voeding en overin-
spanning veroorzaakt.
Het is aan het gevechtsvoorschrift om bekend te maken hoe het
