96
er ware voor den werkelijker. stand van zaken uit te komen, maar
bovendien geef ik nog in het geheel niet toe dat het spoedig ziek
melden tot een groot ziekenrapport voert. Er zijn toch twee factoren
die het ziektecijfer bepalen, ten eerste de aanvoer van zieken, ten
tweede het herstel en nu herhaal ik, dat vroeger ziek melden leidt
tot een onevenredig vluggere genezing. Maar verder degenereert de
huid zoodanig door ernstige en diepgaande ontstekingen, verliest zij-
zooveel van hare natuurlijke lenigheid en verschuifbaarheid, dat de
weg wordt gebaand tot recidiven met telkens korter tusschenruimte.
Dit toch is een onbetwistbaar feit 't welk de paardenartsen beter
kunnen constateeren dan wie ook, dank zij de ziekenregisters en het
welk ik dan ook heb geconstateerd.
Er komt een tijd dat de ruggen der muildieren zoodanig door
telkens en telkens herhaalde drukkingen hebben geleden, dat de perioden
van ziek zijn vaker en langer en de bruikbaarheidsperioden korter
en zeldzamer worden, zoodat het om die reden alléén noodig blijkt
de dieren geleidelijk, doch geheel ontijdig af te keuren. (1)
(1) In de ziekenregisters heeft iedere patiënt een doorloopend nommer; wordt een
muildier onder behandeling genomen dan onderzoek ik of het een recidivist is; bij
leder muildier langer dan drie maanden in gebruik, is een drukking reeds een recidive.
Ik vermeld dan in de kolom aanmerkingen; recidive van No zooveel en kan aldus na
verloop van bv. een jaar uitmaken of de perioden van bruikbaarheid korter worden en
zoo ja in welke mate. Bij goed aangehouden ziekenregisters, bij accuratesse dus, gepaard
met volkomen waarheidsliefde, zou uit de ziekenregisters van de bergbatterijen op
de verschillende plaatsen een zeer leerrijke statistiek zijn te trekken. De aldus ver
kregen uitkomsten dienden weergegeven te worden in het jaarverslag aan den chef van
den geneeskundigen dienst en door den adviseerenden paardenarts uit die allen een totaal
betrouwbaar rapport te worden saamgesteld, overeenkomstig de werkelijkheid. Ben
dergelijk algemeen jaarverslag over den militair vétérinairen dienst wordt in Neder
land opgemaakt door den dirigeerenden paardenarts die op vétérinair terrein de rechter
hand is van den chef. Iedere paardenarts ontvangt diensthalve een exemplaar en ik
kan de verzekering geven dat zij veel interessante en leerzame zaken bevatten. Ook
in het buitenland in Europa gebeurt dat. In het orgaan voor de paardenartsen der
Duitsche armee „Zeitsohrift für Veterinarkunde van 1893 No. 11, wordt het .Statistisch
overzicht der bij het Nederlandsche leger in het jaar 1892 behandelde zieke paarden"
uitvoerig gerefereerd en met den grootsten lof besproken.
Erkend moet worden dat de samenstelling van zulk een jaarverslag, wanneer het
werkelijk goed zal zjjn, een zeer omvangrijk stuk arbeid istrouwens om bruikbaar
materiaal er voor te verkrijgen zou men moeten beginnen met het Reglement voor
don militair vétérinairen dienst geheel te wijzigen en bepaaldelijk daardoor de paar-
