103
ook in de tropen veel met bergartillerie werken wat beters hebben.
Vandaar dat ik het hoognoodig en tevens voor de hand liggend vind,
om bij het Engelsch-Indische leger in de leer te gaan.
In afwachting dat men kant en klaar een bevredigende bepakkings-
wijze, voor ons materieel passend, kan overnemen, wil ik mij veroorloven
globaal na te gaan in welke richting verbetering ware te zoeken.
De momenten opgenoemd hebbende die, volgens mijn meening, oor
zaak zijn der drukkingen, is het rationeel dat ik onderzoek welke
daarvan geëlimineerd kunnen worden. Bewijst iemand mij dat ik de
plank missla, dat de oorzaken der drukkingen elders liggen, dan maak
ik gaarne amende honorable en zal dan ook erkennen dat men elders
verbetering moet zoeken.
Ik noemde als oorzaken (predisponeerende zoowel als direkt-aetio-
logische) de dichte beharing, de vuile huid, broeiing door vele lagen
wollen stof, kleine draagvlakte der stegen vergeleken bjj den omvang
van den last (beweeglijkheid dus), zware last, tropische warmte, klim
men en dalen, sawahterrein (zwoegen).
De dichte beharing heeft verschillende nadeelenzij verhit de huid,
bemoeielijkt de reiniging, bevordert het zweeten en de korstvor-
ming, ja vorming van korsten zóó hard dat deze als de oorzaken
van het nu en dan voorkomend gangreen (versterf) der huid moeten
worden aangezien. Maar bovendien worden door een beweeglijken
last (l) de haren verschoven; bij iedere beweging, bij iederen tred
wordt er met groote kracht aan die haren getrokken. Dat dit
een belangrijke irritatie teweegbrengt op de haarwortels spreekt van
zelf. Kan men die haren verwijderen of aanzienlijk inkorten dan
zullen de haarwortels veel minder worden geprikkeld, die eeuwig
durende, mechanische irritatie zal, zoo al niet worden weggenomen,
dan toch sterk worden verminderd. Bovendien als er geen haren
zijn, kunnen zij niet met stof en zweet koeken vormen, die steen
hard worden en ouder den zwaren druk van boven hevig kwetsen.
Om al die redenen ligt het nut van het scheren der ruggen voor
de hand en het resultaat zal te grooter zijn, naar mate men de huid
(X) En hij is beweeglijk. Kijkt er maar eena naar, gij die niet zelf met bergartillerie
werkt, wanneer een dragende batterij voorbij komt, hoe alles heen en weer wiegelt
en schommelt.
