14
wiebeleu er van van rechts naar links en bij het affuit van vóór
naar achter, afdoende verzekerd wordt. Met het aldus uitgeruste
dier trekt men nu bij een tropische hitte (steeds boven 30 °C.) het
land in, verlaat spoedig de gebaande wegen, laat het uren lang met
zijn kleinen, cylindrischen of convergeerenden hoef en zijn zwaren
last in week terrein voortzwoegen of in het gunstigste geval hellingen
beklimmen of afdalen.
Lezer, gij zijt bijna zeker geen medicus en dat vind ik in
dit geval erg jammer. Anders toch behoefde ik U na de hier ontworpen
schets, waarvan gij weet dat zij juist is, niet met zooveel woorden
te verzekeren dat hier alle voorwaarden vereenigd zijn voor het
ontstaan van een hevige prikkeling van haarwortels, tastpapillen en
vaatpapillen, zweet- en smeerklieren der huid die onvermijdelijk tot
ontsteking daarvan en later tot woekering moet leiden, een aandoe
ning in den geest als de roode hond maar veel erger omdat de
oorzakelijke momenten ook een beetje erger zijn. Yoor iemand die
ingewijd is op het gebied van ziekten en wien het behaagt zich te
interesseeren voor het gebruik der dieren welke hij, ziek zijnde, moet
behandelen, is er hoegenaamd niets vreemds in, dat onder de
concrete voorwaarden de drukkiugen ontstaan gelijk wij die zien.
Zoo iemand behoeft niet naar de alléén zaligmakende flora der bacil
len, bacteriën, microben en micrococcen te grijpen om een verklaring
voor het euvel te vinden, evenmin naar een bijzondere, venijnige
samenstelling te speuren van de verf die men voor de dekens ge
bruikt, of wat ook. Inderdaad alle aetiologische momenten voor de
ontsteking der lederhuid zijn daar en deze vertoont zich onder het
volgende beeld. Wanneer men met de hand over de ribben strijkt,
circa een decimeter rechts en links van de wervelkolom en evenwijdig
daarmede, voelt men een hobbelig oppervlak, meer of minder hooge
verhevenheden, al naar gelang van de hevigheid der aandoening.
Slechts wanneer het dier zeer lang wordt doorgebruikt komt het
zóóver dat zich ontbloote wonde plekken vertoonen. Daar nu het
muildier dicht en ruig behaard is en de stukrijder, een Javaan zijnde,
geneigd is ook in dienst toe te passen wat hij in de kampong heeft
geleerd, nl. van een dier dat bijna stervende is te zeggen „bran-
kali sakit" en vóór dien tijd er geen notitie van te nemen, is het
