- 434
het als urgent, dat andermaal de teugels van het civiel en militair
gezag in één hand werden gelegd en dat zoolang aan dezen billij
ken eisch niet zou voldaan zijn, de Regeering er niet op zoude mogen
rekenen, dat steeds de troepen van het leger met den gewenschten
klem en spoed tegen den vijand zouden ingaan.
De militaire bevelhebber toch kon niet worden geacht, volkomen
op de hoogte der zaken te zijn, wanneer hij niet tevens met het
burgerlijk gezag bekleed was.
Zooals bijvoorbeeld nu de zaken stonden, kreeg de militaire com
mandant slechts een extract van de politieke verslagen, die de gou
verneur aan de Indische Regeering zond en bleek het den kolonel nu
en dan uit hetgeen hij uit de Javacourant las, dat hem wel eens de
kennis onthouden werd omtrent dingen, die hij inderdaad behoorde
te kennen.
De scheiding van het burgerlijk en militair gezag had bovendien
nog meerdere nadeelen, onder anderen, dat bij voorbereiding van
excursiën de zoo noodige geheimhouding meer gevaar liep dan anders.
Voorafgaande bespreking, meestal zelfs correspondentie tusschen
gouverneur en militairen commandant, leidden er somwijlen toe, dat
de vijand naar het scheen, nog eerder dan de uitrukkende troep
wist, wat er gaande was.
Zoo vond de troep, die den 31en Mei 1882 moest uitrukken om
eenige gijzelaars op te vatten, de daartoe aangewezen kampongs nage
noeg geheel door de mannelijke bevolking verlaten; de Atjehers wis
ten er blijkbaar alles af, wat de companie kwam doen.
Geheel anders was dit in de dagen van onzen generaal Pel, wiens
voortdurend succes voor een zeer groot deel alleen hieraan lag, dat
niemand buiten hem wist, waar de troepen heen zouden gaan en wat
men op het oog had.
Zoolang de tot uitrukken gereedstaande troepen niet onder de
wapenen stonden, wist vaak geen zijner bataljonscommandanten, wat
de generaal in het schild voer en in den regel trok Pel daaruit het
voordeel, dat hij ook den vijand verraste.
Om afdoende verbetering in den toestand te Atjeh te weeg te
brengen, vond kolonel Haus bij het vereenigen van het militair en
