255
De in kolom IY voorkomende getallen zouden nu in de worpstafel
moeten worden opgenomen en dus zou men ook nu nog gedurende
het vuur telkens naar de aan te brengen correcties moeten zoeken.
Dit kan echter worden vermeden door den volgenden regel aan te nemen.
De noodige verandering van elevatie, om met de nauwe grens voor
uit of terug te gaan, is evenveel noniusdeelen groot als de elevatie
geheele graden, mits men dit laatste aantal voor kardoes N°- 2 in
het mindere, voor kardoes N°. 3 in het meerdere afrondt tot een
even getal.
In kolom V en VI zijn de uitkomsten, door toepassing van dezen
regel verkregen, opgenomen, respectievelijk uitgedrukt in noniusdeelen
en in graden en noniusdeelen. Onmiddellijk ziet men dat deze getal
len met die der III® en IY® kolom alleen op de grootste afstanden
der beide ladingen eenigszins aanmerkelijk verschillen. Men hechte
echter niet te veel waarde aan deze verschillen, zij schijnen op het eerste
gezicht grooter dan zij in werkelijkheid zijn. Op 1250 M. bijv. vindt
men in kolom III 38, in kolom Y 30, dat wil dus zeggen dat wij
de elevatie met 8 noniusdeelen, dus 24' minder vermeerderen of ver
minderen dan noodig zou zijn om de dracht met LS50 te veranderen.
Hierdoor gaan wij in plaats van met de LSs 0 37 M. slechts
met 29 M. vooruit of terug en nemen dus de nauwe grens 8 M.
kleiner, dan zij volgens de theorie moet zijn.
Evenzoo bezigt men op 1300 M. eene nauwe grens van 25.5 in
plaats van 38.5, en bij gebruik van kardoes N°. 3 op 750, 800, 850 en
900 M. respectievelijk eene van 26 M. in plaats van 36 M., van
22.5 in plaats van 38.5, van 19.5 in plaats van 41, en van 16 in
plaats van 43 M.
Neemt men hierbij in aanmerking, dat men het vuur met eene
bepaalde lading zeker niet opent met den grootsten, bij voorkeur ook niet
met een weinig daarvan verschillenden, afstand, die in de worpstafel
voorkomt, dan ziet men dus dat genoemde regel zeer goed kan wor
den aangenomen.
De veranderlijke nauwe grens brengt ons nu vanzelf tot het aan
nemen van eene veranderlijke wijde grens. Deed men dit niet, dan
zou men tot zeer vreemde resultaten komen. Stel toch dat het vuur
geopend werd met de elevatie behoorende bij den gemeten of geschatten
Dl. II, 1895. 18
