415
tractaat van vrede te teekenen, grondgebied af te staan, en eene
ruïneuse oorlogsschatting te moeten betalen.
De Hemel heeft het lot van het groote Chineesche Bijk en zijne vreed
zame en hardwerkende millioenen in Uwer Majesteit's handen geplaatst,
en het is Uwer Majesteit's eerste en grootste plicht voor hun voor
uitgang en ontwikkeling zorg te dragen.
Minacht dit manifest Uwer loyale, maar vertrapte, met schaamte
overladen en wanhopende onderdanen, en zij zullen genoopt worden
de Tsjing-dynastie omver te werpen."
Misschien heeft zij geene dadelijke gevolgen, zeer zeker is zij eene
eerste schrede op den weg, door Japan aangewezen. En het staat
bij ons vast, dat Japan door dezen oorlog het heil van China in de
toekomst zal verzekeren.
Daarom, welke onder de ten aanzien van de Oostersche quaestie
geuite meeningen ook de juiste mogen wezen, ongetwijfeld is die
eene verderfelijke, welke op den weg der beschaving voor China een
slagboom zoude wenschen te stellen.
We hechten dan ook volmondig onze adhaesie aan den Heer Borel,
waar deze ter bestrijding van Prof. Schlegel in de N. K. C. vraagt
„Is het niet immoreel China, met een volk van millioenen menschen,
„zielen, die even goddelijk van oorsprong zijn als de onze, al zijn zij nog
„onbewust en duister, is het niet immoreel dit land met geweld van
„wapenen in de misère te laten voortleven, in welke het thans verkeert
„Moeten deze millioenen in de ellende van opium en verdrukking en
„pederastie leven, omdat ze anders beschaafd zouden worden, en niet
„langer een speelbal van Europa Moet het verlicht Europa eene dynastie
„steunen, die van roof en uitzuiging leeft? En heeft iemand, die deze
„ontzettende theorie verkondigt, het recht, om Japan te verwijten, dat het
„in de duisternis van Korea het licht der beschaving komt ontsteken?"
Maar nog een bijzonder gevolg heeft de oorlog voor ons militairen.
Hij heeft ons een veld geopend voor nieuwe onderzoekingen op
tactisch, strategisch en volkenrechtelijk gebied, hij heeft ons doen
zien, welke bezwaren aan een winter veldtocht verbonden zijn, en hoe
die bezwaren kunnen worden overkomen. Hij heeft ons getoond,
hoe een leger van 61000 man in een vijandelijk, door de zee gescheiden
land kan ageeren, kan gevoed en onderhouden worden. Hij heeft
