437
spreiding van syphilis en venerische ziekten bijzonder gunstig zijn,
zulk een gering percentage bij legering van grootere troepenmassa's
zal kunnen bestendigd worden.
Uit het bovengenoemd summier rapport is niet af te leiden, in
welke mate West-Java in dit opzicht verschilt van Oost-Java, maar
het groote percentage, dat uit de overzichtstabel F. blijkt, geeft aan
leiding tot de opmerking, dat het daarentegen niet te verwachten is,
dat het percentage bij eventueele legering in de Preanger nog veel
grooter zal worden, dan nu gemiddeld het geval is.
Dezelfde bemerking geldt ook voor syphilis; het summier rapport
geeft voor Europeanen en Aziaten respectievelijk de procenten ten
opzichte der legersterkte 4.8 en 1.15, zoodat ook in dit opzicht
het percentage voor Batoe-Djadjar, n.l. gemiddeld voor de twee
categorieën 1.9 °/0» zeer gunstig *3) terwijl de verschillende genees-
heeren eenstemmig van oordeel zijo, dat secundaire syphilis slechts
in geringe mate voorkomt, 't geen ook hieruit blijkt, dat onder
de bevolking zelden duidelijke sporen dezer ziekte worden aange
troffen.
14. Evenmin als de schriftelijke gegevens, hebben gevraagde
mondelinge inlichtingen de commissie tot een bepaalde conclusie en
vergelijking kunnen brengen.
Zonder onderscheid is het oordeel van de geneesheeren, zoo ook
van ambtenaren en van gezonde particulieren, omtrent den gezond
heidstoestand van de plaats hunner inwoning gunstig, terwijl eveneens
zonder uitzondering door hen, wier gezin op eene bepaalde plaats
in minder gunstige omstandigheden verkeert of verkeerd heeft, de
oorzaak hiervan aan het klimaat geweten wordt.
Eindelijk is meestal het oordeel van geneesheeren en ambtenaren
over andere plaatsen, dan die waar zij gevestigd zijn, min of meer
ongunstig, 't geen hieraan te wijten is, dat alleen zij, die ziek geworden
zijn, in tijdelijke verplaatsing baat zoeken en dikwijls vinden, terwijl
de gezonden de plaats hunner inwoning zelden verlaten.
Naar het oordeel der commissie kan aan dergelijke persoonlijke
opvattingen niet dan eene betrekkelijke waarde gehecht worden en
mogen ook de aangehaalde voorbeelden, zoowel die van langdurige
gezondheid, als die van voortdurende ongesteldheid van enkele
