483
droes, omdat de eigenschappen der smetstof, dei levende organismen,
welke aan die smetstof ten grondslag liggen, maken dat, wat voor
de eene ziekte een onoverkomelijke barrière vormt, voor de andere
geenszins den weg verspert, omdat b. v. de smetstof van influenza
en van goedaardigen droes buiten het paardenlichaam zich geheel
anders gedraagt dan die van kwaden droes.
In het wilde weg, door zenuwachtigen angst gedreven, veel omvat
tende en dure maatregelen te nemen, baat niets. Dat spreekt van
zelf, zal men zeggen. Ja zeker, wanneer we dat zoo kalm bespreken is
het zoo klaar als de dag, even duidelijk als de mogelijkheid om bij
brand een volle schouwburgzaal te ontruimen, alvorens één bezoeker
is gebraden, maar ongelukkig ziet men dagelijks toch in dien geest
zondigen, waar toch meer tijd tot nadenken gegeven is dan bij een brand
in een komediegebouw. Bij de cholera-epidemie in Hamburg zijn
zulke hinderlijk domme dingen gedaan, is zoo'n behoefte gebleken van
het redeloos angstige publiek om toch wat te doen, dat men er werkelijk
om moet lachen. Die plotselinge totaal-onthouding van bier bij men-
schen, welke gewoon waren zich dagelijks ettelijke malen vol te gieten,
omdat buitensporigheden in zake eten en drinken licht digestiestoor-
nissen verwekken, die den weg effenen tot cholera- infectie, dat zinneloos
werken met ontsmettingsmiddelen, hetwelk op doellooze verspilling
en op verspreiding van veel stank neerkwam, zoo iets doet denken
aan zoenoffers, die men wilde brengen aan vertoornde goden, maar niet
aan handelingen van denkende menschen.
Maar in Indië is ook niet steeds de wetenschap en het nadenken
aan het woord geweest bij de bestrijding van besmettelijke ziekten
onder menschen en dieren, getuige de proeven door leeken genomen,
op gezag van hoogerhand tot genezing van runderpest en van beri-beri,
En zoo heeft men in '91 een officier van gezondheid en een officier der
genie kwaden-droesbacillen willen laten temmen, waarbij moeielijk
anders kon voorzitten dan de gedachte, dat intimidatie der microben tot
het doel moest leiden.
Neen, ook deskundigen mogen vaak falen in hetgeen zij beoogen en
dikwijls niet eensgezind denken, men moet toch erkennen, dat zij meer
kans hebben hun doel te bereiken dan willekeurige leeken en als ik dat
zeg, zal men mij toch zeker niet van aanmatiging kunnen beschuldigen.
