40
Wanneer de heer Koster op blz. 294 vraagt„Sedert wanneer
de hoogst ongunstige roep over Soerabaja's gezondheidstoestand zoo
is weggevallen, dat men die plaats zelfs durft aanbevelen voor cen-
traalreduit der landsverdediging," moet ik erkennen dat hierin het
eenige in de geheele lezing aangevoerde werkelijke nadeel van mijn
defensiestelsel is gelegen. Doch alles heeft zijn vóór en zijn tegen.
Het is echter de vraag ot de nadoelen opwegen tegen de voordeelen
aan een of ander stelsel verbonden.
In de eerste plaats is a priori die hoogst ongunstige roep wel
wat overdreven te achten j hoe zou die stad zich anders hebben kun
nen ontwikkelen tot eene groote handelsstad met eene bevolking van
147.339 zielen, waaronder 6403 Europeanen.
Ten einde een denkbeeld te krijgen van den sanitairen toestand
van Soerabaja zullen wij haar vergelijken met eene plaats in de
binnenlanden, bijv. Magelang, dat zeker niet tot de ongezonde oorden
gerekend kan worden. Yoor die vergelijking worden de meest betrouw
bare gegevens ons verstrekt door de statistiek der geneeskundige
behandeling van het leger, voorkomende in de Koloniale Verslagen.
