De heer Kern zegt in zjjn repliek op de lezing van den heer Koster,
na een studie van zes jaren te zijn teruggekomen of wel te zijn gebleven
bij het oude vaak verworpen denkbeeld der verdediging van de Kedoe.
Hij grondt dit op vermoedelijk houtsnijdende motieven, die hij ons echter
tot nog toe geheim heeft gehouden. Hij verwerpt echter ten eenen male
het denkbeeld door mij in mijne brochure neergelegd, waarbij
Soerabaja als centraal punt der verdediging wordt beschouwd. In
zijne langdurige studie schijnt de heer Kern geen tijd beschikbaar te
hebben gehad ook mijne brochure goed te lezen. Ware dat wel het
geval, dan zou hij ontwaard hebben, dat ik eerst gekomen ben tot de
keuze van Soerabaja als middelpunt der verdediging na overweging
van alle factoren, welke op die keuze van invloed kunnen zijn, zoo
wel uit een strategisch als uit een staatkundig en oeconomisch oog
punt; en dat die overwegingen, gesteund door cijfers, nagenoeg alle
zonder voorbehoud Soerabaja als centraal punt aanwezen. Het komt
mij dus voor, dat iemand die bij diepgaande studie kan zeggen
„de verdediging van Soerabaja d la de Greve is een ondingook
de onjuistheid moet aantoonen der overwegingen, die tot een dergelijk
besluit hebben geleid, of wèl tegenover die verschillende beweeg
gronden argumenten moet stellen welke zóó klemmende nadeelen
van het stelsel aantoonen, dat deze al de opgesomde voordeelen in
de schaduw stellen. Dit laatste tracht de heer Kern met éénrargu-
ment te doen, door de eischen in herinnering te brengen door
Napoleon I gesteld en door hem geformuleerd in de volgende be
woordingen: „Pour défendre un pays, il faut que la situation ou
vous placez votre armée présente assez de fond, que le théatre des
operations soit assez profond, afin de pouvoir manoeuvrer, se rallier
et faire sa retraite." Maar ook hieruit blijkt, dat den heer Kern
onopgemerkt is gebleven, wat een blik op de kaart van de
residentie Soerabaja hem geleerd zou hebben en wat hij ook in mjjne
brochure had kunnen lezen. De strategische stelregel van den grooten
meester, dat een diepte in operatieruimte noodzakelijk is, dat de
vijand tot eene groote lengte van operatielijn moet worden gedwongen,
deze regel is door mij wel degelijk in 't oog gehouden. Het is waar dat
Soerabaja aan de kust gelegen is; het is ook waar dat wij slechts
rekening te houden hebben met een aanval van eene groote maritieme
