83
Vooreerst wordt hier met darmziekten bedoeld catarrhale aandoe
ningen van het darmslijmvlies, zoogenaamde darmcatarrh en verschil
lende vormen van dysenterie.
De onderzoekingen der laatste vijf-en-twintig jaren hebben nu aan het
licht gebracht, dat verscheidene darmaandoeningen, die men vroeger aan
allerlei oorzaken, zooals schadelijke voedingsmiddelen, verstopping,
koudevatten, ongunstige temperatuurs- en bodemtoestanden toeschreef,
op parasieten van dierlijken of plantaardigen aard berusten. "Waar
men dus te velde opmerkt, dat zeer vele manschappen tegelijkertijd
aan darmziekten lijden, moet aan de mogelijkheid gedacht worden
dat lagere organismen de naaste oorzaken zijn.
Daarentegen staat het vrij wel vast, dat zonder parasieten, maar
enkel onder den invloed van koudevatten, afkoeling van den buik,
onverteerbare spijzen, harde faeces bij langdurige stoelverstopping,
bedorven vleesch enz. darmziekten kunnen ontstaan, die althans op
den niet-deskundige denzelfden indruk maken als parasitaire en besmet
telijke buikziekten.
En ten derde is het bewezen, dat door gewone oorzaken ontstane
stoornissen in de verrichtingen van den darm voorbeschikt maken
voor parasitaire aandoeningen, in dezen zin namelijkdat, wanneer
parasieten met het drinkwater of op andere wijze in het voorbereide
en zieke darmkanaal geraken, zij de gunstige voorwaarden zullen
vinden tot hunne vermenigvuldiging en de kwaal van onschuldig
.gevaarlijk zou kunnen worden.
Militaire expeditie-leiders dienen dus bij het optreden van darm
ziekten en masse steeds de maatregelen te treffen, die voorgeschreven
:zijn bij besmettelijke ziekten en hunne onderhebbende manschappen
te waarschuwen voor verwaarloozing van spijsverteringsstoornissen
(zoowel van diarrhoea als van verstopping). Vroegtijdige herkenning
der eerste gevallen maakt spoedige maatregelen mogelijk.
Het is een cude ervaring, dat hygiënische maatregelen in den ruimsten
zin van het woord wapenen moeten zijn tegen oorlogs-infectieziekten.
De in vroegere oorlogen toegepaste maatregelen zijn evenwel vaak
weinig vruchtdragend geweest en ongetwijfeld moet dit o.a. geweten
worden aan de onbekendheid met het feit, dat hunne oorzaken
geen gasvormige vergiften, maar levende micro-organismen zijn, zoodat
