489
kosten van vervoer, die er op vallen, om ze ter plaatse te schaffen,
waar er navraag naar is.
Een voordeel van zoo'n fabriek zou zijn, dat het tevens kon
dienen ter bereiding van conserven, die wij nog niet hebben, zooals
kippen als ziekenkost, lever- en andere worst, voor afwisseling te
verstrekken in plaats van sardines enz. en dat de verduurzaamde
vleeschsoorten, die nu uit Europa komen, als gebraden gehakt, dan
ook in Indië zelf bereid zouden kunnen worden, wat uit het oog
punt der landsverdediging ontegenzeggelijk van groot gewicht is te achten.
Een grondig onderzoek zou alleen kunnen uitmaken, of het aldus
in Indië geconserveerde vleesch belangrijk duurder zou komen, dan
wanneer het uit Nederland werd betrokken.
De bereiding onder toezicht in Nederland zou kunnen geschieden
door de tusschenkomst van het Departement van Oorlog in Ne
derland daartoe in te roepen, dan wel door een der in Europa met
verlof zijnde intendanten van ons Leger daarmede te belasten.
Ten slotte nog een enkele opmerking omtrent het gebruik van
conserven in 't algemeen.
Bij de bespreking zoowel van het dierlijk, als het plantaardig
voedsel onder dien vorm, moesten wij bij de meeste vermelden,
dat het spoedig verveelt. Dit nu is vooral het geval, wanneer op
vaste dagen steeds dezelfde soort spijzen wordt voorgezet, wat bij
voeding uit 's lands voorraad onvermijdelijk is. Het principe, waar
op ons tarief 15 berust, laat commandanten der compagniëen vrij
in het door hen vast te stellen menu, binnen zekere grenzen, af
wisseling te brengen.
Dit voordeel vervalt bijna geheel bij voeding volgens tarief 20;
dit laatste wordt geacht geheel te voorzien in alles wat noodig is,
zoodat geen bijdrage uit de soldij (inleg) in de menage behoeft
te worden gestort.
Zou het nu in die gevallen, dat men de troepen in zeker gewest,
hetzij wegens de duurte der levensmiddelen, dan wel om den soldaat
geldelijk schadeloos te stellen voor andere ontberingen, als slecht
logies, gemis van uitspanningsoorden enz., in het genot stelt dier
ruimere verstrekking van 'slandawege, zou het in dat geval niet
beter zijn, liever een bijslag in geld te geven, en de bij het leger
