127
geene oneffenheden heeft, die merkbaar zjjn voor het gevoel, is het
duidelijk, dat het dan uitsluitend van het toeval afhmgt in welken
stand de vleugels zullen stil houden, en dat alle standen dus h 'priori
even waarschijnlijk zijn.
Op het bord is een stuk papier geplakt, waarop eene cirkelvor
mige verdeeling is aangebracht en eene kromme lijn getrokken is
(fig. 1). De wijze, waarop deze kromme geconstrueerd kan worden,
zullen wij later mededeelen. Duidelijkheidshalve zijn in het vlak,
door de deellijn en de kromme ingesloten en daarbuiten, de woorden
vóór en achter geplaatst, om reden, die wij straks zullen vermelden.
Bij het opplakken van het papier dient men te zorgen, dat de ver
deelde cirkelrand volkomen concentrisch gelegen is met de spil,
terwijl de verdeeling op de vleugels zoodanig moet worden aange
bracht, dat de streep van 2S50 vóór het doel samenvalt met den
buitensten cirkel. Wordt de wijzer zoover gedraaid, dat de rand
met de deellijn samenvalt, dan moet de pijl gelijk komen met de
kromme.
Men ziet, dat het toestelletje zeer eenvoudig is, weinig plaats inneemt,
en niet veel behoeft te kosten.
Ook de behandeling is zeer eenvoudig. Veronderstellen wij bijv.,
dat men met granaten schiet, en dat men met eene opzethoogte vuurt,
waarvan het gemiddeld trefpunt op een bekenden afstand vóór of
achter het doel ligt. Men heeft dan niets anders te doen dan den
wijzer rond te draaien en op de aangegeven wijze stil te houden.
Houdt nu de bewuste verdeeling van den wijzer stil boven het
vlak, dat door de deellijn en de kromme is ingesloten, dan is het
schot vóór gevallen; houdt zij daarentegen stil daarbuiten, dan heeft
men een plusschot. Houdt zij stil boven of in de onmiddellijke
nabijheid van de kromme lijn, dan heeft men een treffer verkregen.
Wenscht men ook de grootte van de afwijking van het projectiel
te kennen, ten opzichte van het gemiddeld trefpunt of het doel, dan
is de zaak al weer even eenvoudig. Houdt namelijk de verdeeling
stil links van de deellijn, dan is de afwijking positief (naar rechts,
naar boven of naar voren); in het tegenovergestelde geval is zij
negatief. De grootte van de afwijking is gelijk aan den afstand van
den pijl tot aan de kromme; de grootte der afwijking ten opzichte
